?Professor Elmi Muller, Dekaan van die Fakulteit Geneeskunde en Gesondheidswetenskappe aan die Universiteit Stellenbosch, is met 'n eredoktorsgraad deur die Fakulteit Geesteswetenskappe aan die Universiteit van Lund in Swede vereer. Die gesogte eerbewys is einde Mei in Swede toegeken, ter erkenning van haar baanbrekerswerk as navorser in die internasionale veld van oorplanting met 'n fokus op etiek en die geesteswetenskappe.

Wat hierdie erkenning veral noemenswaardig maak, is dat Muller, 'n bekende oorplantingschirurg, die eredoktorsgraad van 'n geesteswetenskappe-fakulteit eerder as 'n mediese een ontvang het. Dit weerspie?l die interdissiplin那re aard van haar navorsing, wat kulturele en sosiaalwetenskaplike perspektiewe insluit om komplekse mediese verskynsels soos orgaanhandel en die behandeling van mense wat met MIV leef w那reldwyd te verstaan.

※Muller se werk, kwessies en uitstaande bydraes is relevant vir geesteswetenskappe-fakulteite w那reldwyd," het Anamaria Dutceac Segesten, Dekaan van die Fakulteit Geesteswetenskappe aan die Universiteit van Lund, ges那. ※Haar toewyding en kundigheid is van groot belang, nie net vir navorsing wat in mediese geesteswetenskappe gedoen word nie, maar ook vir menseregte by ons fakulteit, en sy is ook 'n belangrike bate vir die Universiteit van Lund se ander multidissiplin那re navorsingsgebiede."

Muller se werk word gekenmerk deur 'n multidissiplin那re benadering wat die gaping tussen geneeskunde en die geesteswetenskappe oorbrug. Sy het 'n sterk verbintenis tot gelykheid getoon, met besondere fokus op post-koloniale kwessies, en het jare lank breedvoerig saamgewerk met mediese geesteswetenskappe-navorsers aan die Universiteit van Lund se Fakulteit Geesteswetenskappe. Haar navorsing beklemtoon die begrip van die sosiale en kulturele meganismes agter mediese verskynsels, wat 'n unieke holistiese perspektief op oorplantingsgeneeskunde bring.

Muller het haar dankbaarheid vir die erkenning uitgespreek en ges那: ※Ek is diep ge?erd om hierdie doktorsgraad van die Universiteit van Lund se Fakulteit Geesteswetenskappe te ontvang. Hierdie erkenning bevestig die belangrikheid daarvan om mediese uitdagings deur 'n multidissiplin那re lens te benader wat etiese, kulturele en sosiale perspektiewe insluit. Dit versterk my oortuiging dat werklik impakvolle gesondheidsorgnavorsing die volle menslike ervaring moet oorweeg, nie net die kliniese aspekte van siekte en behandeling nie."

As 'n oorplantingschirurg het Muller talle historiese mylpale bereik. Sy was voorheen hoof van die oorplantingseenheid by Groote Schuur-hospitaal in Kaapstad en was die eerste vrou wat as voorsitter van Algemene Chirurgie aan die Universiteit van Kaapstad aangestel is. Sy is ook die onmiddellike voormalige president van The Transplantation Society (TTS), die grootste internasionale organisasie op die gebied van oorplanting.

Page Image:

?In ＊n tyd waarin misinformasie vinniger as feite versprei, was dit nog nooit so belangrik vir wetenskaplikes om met die publiek te skakel nie. Van klimaatsveranderingontkenning tot huiwering oor entstowwe, is daar verreikende gevolge wanneer die publiek wetenskap wantrou of verkeerd verstaan. Hierdie werklikheid het ＊n verskuiwing in benadering meegebring: van eensydige wetenskapskommunikasie na betrokkenheid en opregte uitruiling met diverse gehore.

Page Image:

?Suid-Afrikaners het op Maandag 16 Junie Jeugdag gevier. In meningsartikels vir die media het studente en personeel aan die Universiteit Stellenbosch geskryf oor jongmense as kampvegters vir maatskaplike geregtigheid, die impak van werkloosheid op die geestesgesondheid van die jeug, en studente se sieninge van misinformasie. Klik op die skakels hier onder om die vertaalde weergawes van die artikels te lees.

• Liam Gillesen (Hoekom jongmense in SA by maatskaplike geregtigheid betrokke moet raak 〞 Weekend Argus)

• Senzakahle Mazibuko (Die toekoms is nou: 'n Wekroep aan SA se jeug vir maatskaplike geregtigheid 〞 Mail & Guardian)

• Hakeemah Matinka (Waarom SA se jeug kampvegters vir maatskaplike geregtigheid moet wees 〞 Daily News)

• Dr Stefani du Toit (Werkloosheid het 'n verwoestende impak op jeug se geestesgesondheid 〞  Daily Maverick)

• Prof Herman Wasserman & Dr Dani Madrid-Morales (Studente se sieninge oor misinformasie: Sinisme of skeptisisme? 〞 万博体育官网 World News)

? 

Page Image:

?Tydens ＊n glansryke gala-aand op 3 Junie 2025 is die Universiteit Stellenbosch (US) se Allan Gray Centre for Africa Entrepreneurship (AGCAE) en sy vennote vereer en as wenners in drie kategorie? aangekondig tydens die 2025 GEN Compass-toekennings.

Aangebied deur die Global Entrepreneurship Network (GEN), erken die Compass-toekennings uitmuntende bydraes tot die bevordering van entrepreneurskap deur navorsing, beleidsinnovasie, belegging en ekosisteemontwikkeling. AGCAE en sy vennote het toekennings in drie strategiese kategorie? gewen.

Die eerste toekenning, die Research Partnership Award, bring erkenning aan die Allan Gray Centre for Africa Entrepreneurship (AGCAE) wat gehelp het om die AGCAE te stig. Die organisasie is geprys vir hoe hulle, deur samewerking, aksiebare navorsing gevestig het wat beleid verbeter, entrepreneurskapprogramme versterk en ekosisteemontwikkeling dryf. Spesifiek is die AGCAE-navorsingsamewerking met hul vennote I4Policy, die Universiteit van Utrecht en die Rwandese Ministerie van IKT (MINICT) beklemtoon as die dryfveer vir die toekenning.

Dit is voorgehou as ＆n voorbeeld van uitmuntende samewerking in die vestiging, leiding en aanmoediging van innoverende vennootskappe met belangrike internasionale en Afrika-organisasies om gesamentlik navorsing te produseer wat sosiale verandering inspireer. Dit het gelei tot hulpmiddels en insigte wat tans entrepreneurskap-gedrewe ontwikkeling oor die kontinent vorm.

※Ons is verheug oor hierdie toekenning,§ het Dr. Phumlani Nkontwana, Stigtingsdirekteur van AGCAE ges那. ※Om saam met w那reldleidende instansies erken te word, bevestig die wetenskaplike en sosiale waarde van ons werk. Hierdie erkenning is nie net vir ons Sentrum

nie, maar vir almal wat daartoe verbind is om ＊n meer inklusiewe en produktiewe entrepreneurskap-toekoms regoor Afrika te bou.§

Die tweede toekenning, Research Champion, was vir die werk van professor Erik Stam (Universiteit van Utrecht & AGCAE-navorsingsvennoot), wat erken is vir sy invloedryke navorsing wat teorie en praktyk oorbrug, en bydra tot bewysgebaseerde benaderings wat entrepreneurskapbeleid en ekosisteemstrategie regoor Afrika be?nvloed. Spesifiek is verwys na die gesamentlike ontwikkeling van die heel eerste Afrika Entrepreneurskap Ekosisteem Indeks as die motivering vir hierdie erkenning.

Die derde toekenning, Policy Catalyst, is aan Innovation for Policy Foundation (I4Policy) toegeken, wat vereer is vir hul baanbrekerswerk in deelnemende beleidshervorming. I4Policy, ＊n kernvennoot van AGCAE, fokus op hoe entrepreneurskapbeleid ontwerp en ge?mplementeer word in Afrika-ekonomie?.

※Ons is nederig oor hierdie w那reldwye erkenning. By AGGP glo ons dat streng, kontekstueel relevante navorsing noodsaaklik is vir die bou van inklusiewe, florerende entrepreneurskap-ekosisteme,§ s那 Zimkhitha Peter, van Allan & Gill Gray Philanthropies South Africa. ※Hierdie toekennings bevestig die krag van vertroude vennootskappe en langtermynbeleggings in kennisgenerering om betekenisvolle, sistemiese verandering in Afrika aan te dryf.§

AGCAE en sy vennote lei tans drie impakvolle en innoverende samewerkingsinisiatiewe:

♂ Africa Entrepreneurial Ecosystem Index (AEEI): ＊n Kontinent-wye navorsingsprogram wat entrepreneurskapsomstandighede in 29 Afrikalande beoordeel oor sewe sleutel-ekosisteempilare 〞 finansies, marktoegang, bestuur, ondersteuning, kultuur, infrastruktuur en menslike kapitaal. Vir meer inligting hieroor: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=5254687

♂ Ecosystem.Build: ＊n W那reldwye samewerking met AGCAE, GEN, Smart Africa, Universiteit van Utrecht, en I4Policy, en gemik is op die aanspreek van datategniek en die verbetering van ekosisteemintelligensie om entrepreneurskapontwikkeling oor die kontinent te ondersteun

♂ Africa Policy Task Force: ＊n Pan-Afrika ge?nspireerde internasionale samewerking met AGCAE, Innovation for Policy Foundation (I4Policy), Tony Blair Institute for Global Change (TBI) en Smart Africa, gemik op die oorbrugging van die gaping tussen entrepreneurskapnavorsing, -beleid en -praktyk in ＊n reeks innoverende forums gebaseer op data en dialoog. Onder die AGGP-kategorie genomineerdes was Johns Hopkins Universiteit, die Inter-American Development Bank, AfriLabs en Startup Genome 〞 wat hierdie

oorwinning ＊n beduidende erkenning maak vir uitmuntende Afrika navorsingsvennootskappe en dit onder die w那reld se aandag bring.

AGCAE, wat in Junie 2024 van stapel gestuur is, is gebaseer aan die Skool vir Publieke Leierskap, Fakulteit Ekonomiese en Bestuurswetenskappe, Universiteit van Stellenbosch. Die Sentrum is ＊n navorsingsinisiatief ge?nspireer deur die missie van Allan & Gill Gray Philanthropies om verantwoordelike entrepreneurs te ontwikkel wat tot die gemeenskaplike belang verbind is.

AGCAE se werk is gestruktureer rondom drie pilare: om streng navorsing gegrond in Afrika-kontekste te doen, entrepreneurskapsekosisteembou te inspireer, en ＊n pan-Afrikaanse data hub van hubs vir ekosisteemintelligensie te vestig.?

Page Image:

?JEUGMAAND

Gedurende hierdie Jeugmaand vier ons studente wat positiewe verandering op die kampus, in hul gemeenskappe en verder bevorder. Deur hul leierskap, deernis en toewyding help hulle om ? beter toekoms vir Suid-Afrika te bou. Hierdie profiele laat die kollig val op die impak en energie van ? nuwe generasie studente aan die Universiteit Stellenbosch (US) wat verandering bewerkstellig.

Ornela Meri weet wat dit beteken om in onbekende omstandigede vir ? toekoms te veg. Sy en haar gesin het in 2009 weens gewapende konflik in die oostelike streek van hul tuisland, die Demokratiese Republiek van die Kongo (DRK), na Suid-Afrika gevlug. Sy was destyds ses jaar oud. Vandag is sy ? voorgraadse student in die Fakulteit Lettere en Sosiale Wetenskappe aan die US, Voorsitter van die US se Ondersteuningsnetwerk vir Vlugtelinge en Asielsoekers (SU-RASN), asook ? passievolle voorspraakmaker vir studente soos sy wat hard werk om te behoort, sukses te behaal en gehoor te word.

Meri se het pa het eerste na Suid-Afrika gevlug en sy en die res van die gesin het kort daarna gevolg. Hoewel sy dankbaar was om in ? veiliger plek te wees, was die oorgangstydperk uitdagend. ※Taal was aanvanklik die grootste uitdaging wat ek in Suid-Afrika ervaar het," vertel sy. Maar teen gr. 3 het sy begin uitblink 每 en selfs ? sertifikaat vir prestasie in Engels verwerf.

Struikelblokke, geleenthede

※My familie 每 veral my oumas en tannies 每 het van jongs af ? liefde vir ons kultuur en taal by ons ingeprent," s那 sy. ※Toe ons aanvanklik gesukkel het om by ons nuwe lewe in Suid-Afrika aan te pas, het ons krag uit ons sterk Christelike geloof geput." Nou praat sy met trots vyf tale en ploeg terug deur musiek en diens. Sy is ? gospel-sanger en -liedjieskrywer, skryf po?sie en kortverhale en is ? Sondagskoolonderwyser en jeugadviseur in haar kerkgemeenskap.

Met haar aankoms by die US het Meri doelgerig na maniere gesoek om by te dra. ※Ek het nog altyd na maniere gesoek om mense van hierdie nasie te motiveer en terug te gee," s那 sy. ※Ek was deel van etlike leiersposisies wat myns insiens aansienlik tot ? beter universiteit- en studentegemeenskap bydra."

Meri is tans die Voorsitter van SU-RASN, ? netwerk onder leiding van studente wat voorspraak vir vlugteling- en asielsoekerstudente doen. Hierdie netwerk het nie net hulp aan mense soos sy verleen nie, maar hulle ook gehelp ※om volle toegang te bekom tot die ondersteuning en bystand wat Suid-Afrika en ons Instelling vir almal beskikbaar gestel het".

Di谷 netwerk, wat deur SU Internasionaal ondersteun word, bring studente byeen wat voorheen ge?soleerd gevoel het. ※Ons het nou vir die heel eerste keer ? gemeenskap by die US wat sulke studente verteenwoordig," s那 Meri. ※Ons is gemotiveerd om ander studente te bemagtig om ook deur middel van voorspraak, bewustheid en netwerkgeleenthede waagmoediger te raak."

Sy gee krediet aan haar span 每 Victor Makusha (Vise-voorsitter), Joyce Ndanda, (Sekretaris), en Manella Mutombo Mukangwa (Geleentheidsbeplanner) 每 vir hul gedeelde toewyding aan die saak. ※Die span is so veerkragtig. Soms vergeet hulle dat hulle studente met ander prioriteite is!"

Teruggee aan Suid-Afrika

In Suid-Afrika word vlugtelinge en asielsoekers soms met agterdog beje?n, s那 Meri. ※Mense is geneig om te dink vlugtelinge neem geleenthede van plaaslike inwoners weg, maar die waarheid is dat ons tot Suid-Afrika wil bydra sodat ons veiligheid vir onsself en Suid-Afrikaners kan skep. Ons wil aan Suid-Afrika teruggee."

Sy is deeglik bewus van die sistemiese hindernisse waarmee vlugteling-studente te kampe het 每 van beperkte werksgeleenthede op die kampus tot om as ongeskik vir befondsing en beurse geag te word. ※Sommige van ons woon al 20 jaar of langer in Suid-Afrika, maar sistemiese probleme laat ons soms soos buitestanders voel."

Meri s那 sy neem die voorreg om te kan studeer nie as vanselfsprekend aan nie. ※Die US is een van die topuniversiteite in Afrika. Die Universiteit se leuse, 'Saam Vorentoe', is vir my baie betekenisvol. Wanneer ons 'Saam Vorentoe' s那, geld dit vir ons almal. Geen student moet agtergelaat word omdat hulle nie hier gebore is nie. Vlugtelinge en asielsoekers verdien om gehoor te word en welkom te voel. Dit is ons tuiste weg van die huis af.

※Ons wil die wonderlike geleenthede wat ons hier kry, ten goede gebruik 每 ons wil onsself ontwikkel om tot die samelewing by te dra. Sommige van ons sal teruggaan om leiers in ons gemeenskappe te word. Ons is almal Afrikane, en ons behoort verenig te wees."

? Toekoms gegrond op geloof

Wat sy wil h那 ander moet oor mense soos sy weet, is eenvoudig dog kragtig: ※Vlugtelinge en asielsoekers word weens die moeilike omstandighede waaruit ons kom, aangespoor om sukses te behaal en veerkragtig te wees. Ons is baie hardwerkend. Ons wil nie net oorleef nie; ons wil gedy."

Meri se geloof is die fondament van haar veerkragtigheid. ※Elke keer as ek voel ek wil tou opgooi of as ek met iets belas word, reik ek uit en praat met God wat my krag gee."

Sy hou baie van skryf en hoop om ? joernalis te word om s車 ? stem aan ander te gee. Sy sien daarna uit om eendag na die DRK terug te keer en skryfwerk as ? instrument te gebruik om lig op die voortdurende stryde in haar tuisstreek te werp. ※My mense huil, mense sterf. My hart breek vir hulle," s那 sy. ※Ek wil graag my stem gebruik om ? verskil te maak 每 hetsy deur terug te keer of van elders af vir hulle voorspraak te doen."

FOTO: Stefan Els
GRAFIKA: Geola Bergman
 

Page Image:

Di谷 alumna van die Universiteit Stellenbosch (US) 每 sy het in 2020 'n BA (Internasionale Betrekkinge) en in 2022 'n Honneursgraad (Internasionale Betrekkinge en Politieke Wetenskap) verwerf 每 is tans besig met baanbrekerswerk in die hernubare energiesektor as 'n senior belanghebbendebestuurder by Zero Carbon Charge. Di谷 maatskappy beoog om Suid-Afrika se e-mobiliteitsektor te dekarboniseer deur 'n nasionale netwerk van ultravinnige sonkrag-aangedrewe laaistasies vir elektriese voertuie te ontwikkel.

Kamryn se rol behels die bou en instandhouding van verhoudings met eksterne belanghebbendes, private beleggers en burgerlike organisasies om pogings tot klimaatvriendelike infrastruktuurontwikkeling te belyn. Sy is ook betrokke by die ontwikkeling van geleenthede vir samewerking en uitbreiding.

※Wat ek die meeste geniet, is die tasbare impak van ons werk. Ons praat nie net van verandering nie; ons is aktief daarby betrokke. Ek was ook bevoorreg om my maatskappy te verteenwoordig deur vergaderings van belanghebbendes toe te spreek."

Voor dit, net voor sy haar studies voltooi het, het sy 'n internskap by die Belgiese maatskappy Hozint gedoen waar sy as ontleder van politieke risiko- en bedreigingsintelligensie gewerk het. N芍 sy haar graad verwerf het, het sy vir die US se Frederik Van Zyl Slabbert Instituut vir Studenteleierskapontwikkeling as programadministrateur gewerk. Daarna het sy as senior studenteadviseur in studentewerwing by Varsity College gewerk.

Maar Kamryn se reis as 'n veranderingsmaker het baie vroe?r begin. Op slegs 17 het sy opslae gemaak met 'n ope brief aan die destydse president Jacob Zuma, wat landwyd gepubliseer is. Daarin het sy Zuma se leierskap gekritiseer en hom versoek om te bedank.

※As ek terugkyk, was dit die eerste keer dat ek besef het hoe kragtig dit is om my stem te gebruik om leierskap aanspreeklik te hou, dialoog te inspireer en geregtigheid te bevorder," s那 Kamryn.

Sy beskou Jeugmaand as 'n oproep tot aksie vir jonger stemme om sistemiese hindernisse te oorkom en leierskap in elke sektor te herdefinieer.

※Ek sien myself 每 en my generasie 每 as brugbouers. Ons het die vermo? om idealisme met pragmatisme te verenig en om innovasie te dryf, terwyl ons die behoefte aan inklusiewe, doelbewuste groei eerbiedig. Ons moet verseker dat beleid en ontwikkeling nie net volhoubaar is nie, maar ook sosiaal regverdig. Ek wil h那 ons generasie moet bekend staan daarvoor dat ons met dringendheid, moed en deernis optree."

Sy voeg by: ※As 'n jong vrou van kleur in ruimtes wat dikwels deur mans oorheers word, het ek geleer dat ek weerstand kan bied deur bloot net op te daag. Maar om op te daag is nie meer genoeg nie 每 ons verdien meer. Ons verdien om te lei, te be?nvloed en stelsels te bou wat die volle diversiteit van ons land weerspie?l."

Kamryn het ook 'n aantal ambisieuse persoonlike doelwitte vir haarself gestel.

※In die toekoms wil ek graag my invloed in ontwikkelingstruktuur verdiep deur betrokke te raak by die openbare-private kruising van ekonomiese ontwikkeling, sosiale geregtigheid en geslagsgelykheid. Ek beoog ook om meer leierskaprolle aan te neem 每 hetsy in die openbare of multilaterale ruimte 每 waar ek beleide kan vorm wat mense en die planeet kan bevoordeel. 'n Langtermyndroom is om Suid-Afrika op die w那reldverhoog in ontwikkelingsamewerking te verteenwoordig." 

Fotograaf: Vishen Ramgobin

Page Image:

?JEUGMAAND
Gedurende hierdie Jeugmaand vier ons studente wat positiewe verandering op die kampus, in hul gemeenskappe en verder bevorder. Deur hul leierskap, deernis en toewyding help hulle om ? beter toekoms vir Suid-Afrika te bou. Hierdie profiele laat die kollig val op die impak en energie van ? nuwe generasie studente aan die Universiteit Stellenbosch (US) wat verandering bewerkstellig.

Danksy die vindingrykheid en visioen那re leierskap van ? merkwaardige student gaan Jeugdag op die US-kampus weer eens met ? sopkombuis gevier word, waar ? warm, stewige maaltyd aan studente bedien sal word.

Toe Francisca Darkoh, ? nagraadse student, haar eerste sopkombuis aangebied het, het sy net twee sakke meel gehad en ? droom om vetkoek aan sowat 20 honger studente voor te sit. Voor sy haar o? kon uitvee, het Greenpeace Foundation SA ? bakkievrag kos aan haar geskenk 每 van heel hoenders en vars produkte tot koeke en melkterte. ※Ek het nie eens potte gehad wat groot genoeg was nie," lag sy. ※So ek het ? paar geleen, ? paar vriende byeengebring en ons het dit laat gebeur."

Meer as 100 studente is middel 2024 by daardie sopkombuis by Huis Russel Botman gevoed en dit was die begin van ? groeiende beweging onder leiding van studente om die gebrek aan voedselsekerheid by die US te bestry. Darkoh staan tans aan die hoof van ? gereelde sopkombuis wat deur haar kosonderneming, FOODBYFRANNIDEE, in samewerking met die Listen, Live and Learn (LLL)-program honderde maaltye gedurende kritieke tye soos eksamens en registrasie bedien, wanneer studente dikwels nie meer geld het of nie kan bekostig om huis toe te reis nie.

Vir Darkoh, ? Mandela Rhodes-beurshouer wat aan haar MSc in fisiologiese wetenskappe werk, is dit ? liefdestaak wat waardigheid en gemeenskap bevorder. ※Ek glo nie daaraan om vir mense oorskietkos of goed te gee wat ek self nie sou eet nie," s那 sy. ※Ek wil kos bedien wat heerlik en voedsaam is 每 kos wat ek vir die Rektor sou voorsit." Studente eet nie net by die sopkombuis nie; maar leer mekaar ook ken. ※Ons speel musiek, ons lag, ons bou gemeenskap. Dis die kern daarvan."

Gebore uit swaarkry

Dit is nie net Darkoh se deernis wat haar laat uitstaan nie, maar ook haar buitengewone veerkragtigheid. Sy het aan die Ho?rskool Stirling in Oos-Londen gematrikuleer en kon danksy ? hokkiebeurs in 2019 aan die US begin studeer. Sy het op die US besluit toe sy Stellenbosch gedurende ? hokkietoer besoek het terwyl sy nog op skool was. ※Ek hoef nie eens elders aansoek te doen nie; dis waarheen ek kom," het sy besluit nadat sy op die dorp verlief geraak het.

As ? Matie het sy haarself vinnig akademies en op sosiale gebied bewys deur biochemie en fisiologie as hoofvakke te neem en verskeie leiersrolle in die koshuis te beklee.

Maar in 2022 het Darkoh ? skokkende terugslag ervaar. Gedurende haar honneursjaar was sy vyf maande lank in die hospitaal met sepsis nadat sy bakteri?le meningitis opgedoen het. ※Aanvanklik het hulle nie geweet wat my makeer nie. Ek het gereeld CrossFit gedoen en was gesond en aktief. Skielik was ek in die ho?sorg-eenheid van die Tygerberg-hospitaal met organe wat nie meer wou werk nie." Sy het dele van haar voete weens dro? gangreen verloor en ses operasies ondergaan, insluitend ? gedeeltelike voetamputasie. ※Ek was amper ? jaar lank in ? rolstoel," s那 sy. ※Dit was angswekkend. Die pyn was intens, maar ek het soveel ondersteuning van vriende, dosente en dokters gekry. My verpleegster het selfs my gradeplegtigheid bygewoon."

Darkoh, wat tans haar meestersgraad voltooi, doen navorsing oor bloedgebaseerde diagnostiek vir sepsis. Sy bestuur ook steeds haar mobiliteit deur weeklikse afsprake met ? biokinetikus en die aanpassing van haar leefstyl om liggaamlike beperkings die hoof te bied. ※Ek doen dit net stap vir stap. Letterlik."

? Missie wat uit dankbaarheid spruit

Darkoh skryf haar vasberadenheid en doelgerigtheid aan die vrygewigheid van ander toe. ※Ek het nie op my eie so ver gekom nie," benadruk sy. ※Ek is deur wonderlike mense gehelp wat my deur dik en dun ondersteun het. Van my ma, Ruth, wat ons alleen grootgemaak het nadat my pa ons verlaat het toe ek ses was, tot onderwysers, vriende en selfs vreemdelinge." Een van hulle is ? voormalige onderwyser, Raydene, wat haar sedert matriek ondersteun het en gehelp het met alles van ? dansrok tot beddegoed en reise.

Hierdie ervarings het ? diep gevoel van dankbaarheid ontlok, asook die ontwikkeling van ? filosofie om terug te ploeg. ※Dit gaan nie daaroor om die 'hoofmeisie' te wees nie. Ek wil h那 ander moet ook groei en gemeenskap bou." Sy straal wanneer sy gesels oor haar span vrywilligers wat met die sopkombuis help. ※Aanvanklik het hulle net opdragte uitgevoer. Nou kom hulle met idees en kreatiewe insette na vore. Hulle word leiers."

As Primaria van Huis Russel Botman in 2024 en nou ? intern in die LLL-program, werk Darkoh ook doelgerig aan opvolging. Sy is verlig dat haar vriend Nothando Ndlovu, ? student in maatskaplike werk wat van meet af saam met haar ? storm losgekook het, die sopkombuisprojek by haar sal oorneem. ※Die idee is om dit lank nadat ek weg is aan die gang te hou."

Werk vir verandering

Ofskoon haar werk wye erkennning onder studente en personeellede geniet, was dit nie maklik om dit te formaliseer nie. ※Daar is soveel struikelblokke om kos aan mense te verskaf," sug Darkoh. ※Veiligheids- en regskwessies beteken dat die Universiteit se amptelike strukture nie direk betrokke kan wees nie en dit maak dit moeilik."

Sy het haar eie risikomaatre?ls soos vrywaring- en toestemmingsvorms vir foto's in werking gestel, maar droom steeds daarvan om die sopkombuisprojek te institusionaliseer. ※Daar is soveel mense wat wil skenk of deur vrywilligerswerk wil bydra. Ek is net dankbaar dat ons daarin geslaag het om daardie welwillendheid en positiewe energie in iets betekenisvols te kanaliseer."

Darkoh s那 sy voel gese?nd oor die geleenthede wat sy by die US gekry het om ? positiewe bydrae te lewer. Dit het haar ge?nspireer om in die toekoms steeds op werk met ? sosiale impak te fokus. ※My hoofinspirasie vir harde werk en om sukses te behaal is om ? beter lewe vir my gesin te skep en my ma te ondersteun. Ek wil haar lewe makliker maak, want sy verdien rus n芍 alles wat sy deurgemaak het. My ma sal altyd my rolmodel en held wees. Sy het nooit moed opgegee nie. Sy het so ? vergewensgesinde gees."

Raad vir ander sosiale entrepreneurs

Darkoh se raad aan studente wat ? verskil wil maak? Begin klein. ※Jy hoef nie die hardste in die vertrek te raas nie. Klein aksies maak saak. En as jy nie in iemand anders se boksie pas nie, maak jou eie. Jy sal jou eie nis vind." Sy waarsku ook daarteen om vir perfekte omstandighede te wag. ※Jy sal nooit gereed voel nie. Begin net. Jy sal leer deur te doen 每 deur foute te maak, deur die verkeerde mense te vertrou, deur te val en weer op te staan."

Op hierdie Jeugdag is Darkoh se storie ? kragtige herinnering aan wat moontlik is wanneer veerkragtigheid, deernis en Ubuntu paaie kruis. Ons eer haar nie net vir die maaltye wat sy bedien nie, maar ook vir die toekoms wat sy voorberei 每 een bord op ? slag.

FOTO: Stefan Els
GRAFIKA: Geola Bergman

Page Image:

? Toegewyde gespesialiseerde ondersteuningseenheid vir orgaanskenkers 每 bekend as die ※Life Pod" 每 word amptelik op Woensdag 4 Junie 2025 by Tygerberg-hospitaal bekend gestel. Di谷 baanbrekersfasiliteit, die eerste van sy soort in Afrika, is die vlagskipprestasie van Save7, ? organisasie sonder winsbejag wat deur mediese studente aan die Universiteit Stellenbosch (US) se Fakulteit Geneeskunde en Gesondheidswetenskappe (FGGW) gestig is en bestuur word.

Die Life Pod sal gespesialiseerde sorg aan gewillige orgaanskenkers bied en toesien dat hul organe lewensvatbaar bly gedurende die kritieke 12 tot 36 uur voor oorplantingsoperasies. Hierdie toegewyde ruimte pak ? ernstige bottelnek in Suid-Afrika se oorplantingstelsel aan: ? tekort aan beddens in waakeenhede wat meebring dat potensi?le skenkers dikwels na lykshuise oorgeplaas moet word voordat hul organe gebruik kan word om lewens te red.

? Stille krisis

Suid-Afrika het een van die laagste orgaanskenkingsyfers ter w那reld: slegs 0,6%, terwyl meer as 4 000 pasi?nte op lewensreddende oorplantings wag. Die tekort is nie te wyte aan ? gebrek aan mediese kundigheid nie 每 Suid-Afrikaanse chirurge het die w那reld se eerste hartoorplanting uitgevoer 每 maar eerder infrastruktuurbeperkings wat verhinder dat lewensvatbare organe diegene bereik wat dit nodig het.

※Oorplantings in Suid-Afrika is redelik stagnant," verduidelik prof Elmi Muller, Dekaan van die FGGW en voormalige president van The Transplant Society. ※Ons getal skenkers het die afgelope 10 jaar min of meer dieselfde gebly, veral afgestorwe skenkers. Intussen het ons pasi?nte wat oorplantings nodig het, toegeneem en die waglyste het langer geword."

Die Life Pod pak hierdie uitdaging trompop aan deur ? toegewyde ruimte te bied waar breindood-skenkers lewensondersteuning kan ontvang sonder om mee te ding vir skaars waakeenheidbeddens wat deur lewende pasi?nte benodig word. ※Ongelukkig is waakeenheidbeddens een van die skaarsste mediese hulpbronne in die land," s那 Jonty Wright, ? vyfdejaar- mediese student en stigter van Save7, die studente-organisasie agter die inisiatief. ※Dit beteken dikwels dat skenkers agterwe? gelaat word en dat sewe mense wat deur daardie skenker gered sou kon word, iemand anders moet gaan soek. En hulle doen dit dikwels nie."

Van studente-inisiatief tot mediese infrastruktuur

Save7, wat in 2021 deur mediese studente van die FGGW gestig is, het ontwikkel van ? eenvoudige bewusmakingsveldtog tot die dryfkrag agter Suid-Afrika se eerste toegewyde skenkerondersteuningseenheid.

Save7 het met ? storie begin," verduidelik Wright. ※Lynette Stuurman, ? winkelier hier by ons Maties-winkel, was ? 30-jarige vrou wat met ? genetiese niersiekte gebore is. Haar suster is twee jaar tevore oorlede terwyl sy gewag het vir ? lewensreddende nieroorplanting wat nooit gerealiseer het nie. Sy was nou in presies dieselfde posisie en het letterlik gewag om te sterf."

Die destydse eerstejaar- mediese studente is deur die storie geraak en het besluit om tot aksie oor te gaan. ※Ons het vergader en ges那 ons gaan nie wag totdat ons ons mediese grade verwerf om iets hieraan te doen nie," s那 Wright. Wat begin het as bewusmakingsveldtogte in lesingsale het ontwikkel in ? omvattende benadering om sistemiese hindernisse in orgaanoorplantings te bowe te kom.

Die studente het vasgestel dat 60 lewensvatbare organe elke week verlore gaan 每 organe wat pasi?nte kan red. Danksy mentorskap van lede van die Fakulteit, veral prof Elmin Steyn, het hulle besef dat die oplossing nie net bewustheid vereis nie, maar ook infrastruktuur.

Van visie na realiteit

Die insameling van die R400 000 vir die Life Pod het innoverende fondsinsamelingsbenaderings vereis. Vier studente 每 Henri van der Westhuizen, Gerhard Niewoudt, Alexander van Wyk en Jonty Wright 每 het aan Ironman 70.3-driekampe deelgeneem as deel van hul ※Tri for Life"-veldtog, wat atletiese uithouvermo? met bewusmaking vir orgaanskenking gekombineer het.

Die projek het ondersteuning van kardinale belang van The Health Foundation ontvang, wat die studente se fondsinsamelingspogings ge?wenaar het, en die administrasie van die Tygerberg-hospitaal het die fisiese ruimte en operasionele steun verskaf. Die studente het ook geskenkte toerusting bekom, insluitend gespesialiseerde beddens, monitors, ventilators en noodsaaklike mediese buise.

Sachen Naidu, Sekretaris-generaal van Save7, beskryf die Life Pod as ※? toegewyde skenkerondersteuningskamer, wat spesifiek ontwerp is om breindood skenkers te verpleeg en hul organe lewensvatbaar te hou. Dit is toegerus met alles wat te verwagte is 每 van pasi?ntmonitors tot infusiestelle en ventilators. Ons het alles wat nodig is om ? skenker te ondersteun en te versorg."

Verwagte impak

Konserwatiewe ramings dui daarop dat die Life Pod een tot twee skenkergevalle per maand sal fasiliteer, wat beteken meer as 100 lewens sal moontlik per jaar gered kan word. Elke skenker kan tot sewe organe verskaf, wat die poel van beskikbare oorplantings vir Suid-Afrikaanse pasi?nte drasties sal vergroot.

※Hierdie Life Pod verteenwoordig ? groot vooruitgang in ons stryd om lewens deur orgaanskenking te red," s那 prof Andr谷 van der Merwe, Hoof van Oorplantingschirurgie en Urologie by die Tygerberg-hospitaal. ※Dis inspirerend om te sien hoe die volgende generasie mediese beroepslui hierdie lewensbelangrike projek met soveel passie en vasberadenheid lei."

Die pad vorentoe

Die bekendstelling van die Life Pod verteenwoordig slegs die begin van Save7 se ambisies. Die organisasie beplan om die model in ander provinsies te dupliseer en voorlopige gesprekke word reeds in Gauteng gevoer. Hul einddoel is om ? nasionale netwerk van gespesialiseerde skenkerfasiliteite te skep wat Suid-Afrika se oorplantingskapasiteit drasties kan verbeter.

※Ons hoop hierdie projek sal help om skakeling met gesinne aan die einde van lewe te bevorder om hulle raad oor die bestaande moontlikhede te gee om ander te help in wat altyd ? tyd van verlies en rou is. Ons sien daarna uit om te kyk hoe hierdie projek in die bestaande gesondheidsekostelsel ge?ntegreer kan word en die behoefte aan orgaan- en weefselskenking ondersteun," s那 dr David Thomson, voorsitter van die Wes-Kaapse Komitee vir Orgaan- en Weefselskenking van die Wes-Kaapse Departement van Gesondheid en Welstand.

Page Image:

Die Universiteit Stellenbosch se Afdeling Urologie het suksesvol sy jaarlikse internasionale meesterklas in Perkutane Nefrolitotomie (PCNL) aangebied, wat urolo? van regoor die w那reld na die universiteit se moderne mediese fasiliteite gelok het.

Die tweedaagse werkswinkel, wat in vennootskap met industrieleiers Marcus Medical en Cook Medical gehou is, het 'n belangrike mylpaal bereik deur endossement van die Europese Vereniging van Urologie (EAU) se endo-urologie-afdeling as ? goedgekeurde opleidingsprogram te ontvang 每 ? eerste vir die werkswinkel.

※Ons was bevoorreg om van die top Europese spesialiste vir hierdie werkswinkel bymekaar te h那," het dr Pieter Spies, uroloog en senior lektor in die US se Afdeling Urologie en Tygerberg Akademiese Hospitaal, ges那. Die program het teoretiese lesings gekombineer met praktiese opleiding in die universiteit se Sunskills-laboratorium, aangevul deur regstreekse chirurgiese demonstrasies deur internasionale kundiges.

Die meesterklas het gefokus op die opleiding van Afrika-urolo? in gevorderde endoskopiese chirurgiese tegnieke vir die behandeling van komplekse nierstene, wat afgevaardigdes van die nuutste vaardighede in minimaal indringende prosedures voorsien. Deelnemers het kundigheid opgedoen in verskeie PCNL-benaderings, insluitend opkomende tegnieke soos ECIRS en mini-PCNL.

Hierdie jaarlikse geleentheid versterk die US se posisie as 'n toonaangewende sentrum vir urologiese opleiding en onderrig, wat akademiese uitnemendheid kombineer met praktiese chirurgiese vaardigheidsontwikkeling op die gebied van endourologie.

Page Image:

?Met ons jaarlikse reeks #dagindielewe, wat in Mei ter viering van Werkersdag verskyn, vestig ons spesiaal die aandag op ons personeellede by die Universiteit Stellenbosch (US). Vanjaar stel ons jou bekend aan professionele administratiewe steundienstepersoneel wat 'n tasbare verskil in studente se lewens maak.

As 'n tegniese ondersteuningspesialis by IKT Studentedienste, verseker Riyaad Parker dat studente die IT-ondersteuning kry wat hulle nodig het om suksesvol te wees 每 of dit nou die oplos van hardewareprobleme in rekenaarlaboratoriums is, hulp met toegang tot aanlyn leerhulpmiddels, of om te verseker dat nuwe stelsels agter die skerms uitgerol word.

Wat behels jou rol by die US?

Ek is verantwoordelik vir die gladde werking van stelsels binne IKT Studentedienste. Dit sluit in die ondersteuning van effektiewe kli?ntediens, die verfyning van diensstandaarde, en die handhawing van konsekwente besigheidsprosesse 每 van die oomblik dat 'n diensversoek inkom totdat dit opgelos is. Ek help ook om te verseker dat hierdie prosesse ontwikkel saam met ons studente se behoeftes en tred hou met die beste bedryfspraktyke.

Hoe lyk 'n tipiese dag by die werk?

Geen twee dae is dieselfde nie, wat deels is hoekom ek dit soveel geniet. 'n Groot gedeelte van my dag behels om spanwerk aan te moedig en leergeleenthede te skep deur mentorskap en indiensopleiding. Ek help nuwe personeel om aan te pas by ons stelsels en prosesse en skakel dikwels met belanghebbendes en sleutelpersoneel.

My verantwoordelikhede strek van die verskaffing van onderhoud en ondersteuning vir rekenaarstelsels en hardeware tot die installering, konfigurasie en opdatering van sowel hardeware as sagteware. Ek help ook om ons lessenaarstelsels (desktop systems) en ondersteuningswebblaaie te bestuur en te verbeter.

Baie van my tyd word bestee aan die oplos van probleme, die skryf van tegniese verslae, die handhawing van bedryfsdienslewerings-ooreenkomste, die uitvoer van sekuriteitskontroles, en om te verseker dat ons IT-diensbestuurprosesse in lyn is met ITIL (Information Technology Infrastructure Library) se standaarde. Ek help ook met die implementering van nuwe toepassings of bedryfstelsels en dra by tot bre?r projekte wat daarop gemik is om IKT Studentedienste aan die voorpunt van die tegnologiese kurwe te hou.

Hoe het jou opleiding of vorige ervarings jou vir di谷 werk voorberei??

My passie vir IT het vroeg begin. Ek was vyf toe my ma ons eerste rekenaar huis toe gebring het 每 'n IBM met 'n MS-DOS-bedryfstelsel. Ek kon myself nie help nie en het uit nuuskierigheid dit uitmekaargehaal!

My akademiese reis het 'n paar draaie geneem 每 van BSc Rekenaarwetenskap studeer, toe LLB (wat ek nog steeds beplan om te voltooi), tot kwalifisering as 'n Cisco-netwerkspesialis. My praktiese ervaring in die bestuur van seisoenale kleinhandelpersoneel en later die verantwoordelikheid vir 'n hele laerskool se netwerk 每 wat gegroei het van 40 tot 200 werkende rekenaars met slegs geskenkte toerusting wat ek self herstel het 每 het 'n stewige grondslag gel那 vir wat ek vandag doen.

Wat geniet jy die meeste van jou rol en werk by die US?

Die voortdurende uitdagings hou my aan die gang 每 elke dag bring iets nuuts om op te los. Ek geniet dit veral om met studente en kollegas te werk in die unieke akademiese en samewerkende atmosfeer van die Universiteit Stellenbosch. Die dorp self, met sy natuurlike skoonheid en energie, dra by tot die aantrekkingskrag.

Vertel ons iets opwindends oor jouself wat min mense sou verwag?

Ek is regtig lief vir motor-detailwerk 每 ek hou daarvan om voertuie te herstel of te verbeter om hulle so goed soos nuut te laat lyk. Dit is my manier om te ontspan en af te skakel. In my jonger dae het ek motors aangepas en by Killarney resies gejaag, en ek het selfs al hier en daar rekspronge (bungee jumps) gedoen. Ek sou myself so bietjie van 'n avonturier noem 每 ek hou daarvan om nuwe plekke, kulture en ervarings te ontdek.

Page Image:

?Drie uitstaande lede van die Universiteit Stellenbosch (US)-gemeenskap is vereer by die gesogte Kaapse Kamer van Koophandel en Nywerheid (CCCI) en Kaapse Ho?r Onderwyskonsortium (CHEC) se innovasietoekennings, wat op Dinsdag 10 Junie 2025 in die Kaapstadse Stadsaal gehou is.

Anita Nel, die US se Hoofdirekteur van Innovasie en Kommersialisering, Mike-Alec Kearney, uitvoerende hoof van die US-spinoutmaatskappy CubeSpace, en prof Johann Kirsten, direkteur van die Buro vir Ekonomiese Navorsing, is as toonaangewende innoveerders in die akademie-kategorie erken.

Viering van uitnemendheid

Nel het die toekenning ontvang vir haar uitsonderlike leierskap in die bestuur van die Universiteit se uitgebreide innovasie-ekosisteem. Sy hou toesig oor 'n portefeulje van 35 spinout-maatskappye, honderde patente, die US se tegnologie-oordragkantoor, die SU LaunchLab besigheidsinkubator en die Instelling se kommersialiseringskantoor, SUNCOM. Onder haar leiding het die Universiteit talle tegnologie? suksesvol gekommersialiseer en 'n suksesvolle platform gebou wat entrepreneurskap, innovasie en werklike impak bevorder.

Kearney en sy span van CubeSpace, wat spesialiseer in die bou van gevorderde beheerstelsels vir satelliete, is gevier as die suksesvolste afwentelmaatskappy onder die vier Wes-Kaapse universiteite. Die maatskappy bedien tans meer as 250 kli?nte in dertig lande w那reldwyd.

Prof Kirsten is erken vir sy leiding van die Karoo Lamb Consortium, 'n 20-jaar lange inisiatief wat gelei het tot die amptelike beskermde status van Karoo Lam as Suid-Afrika se eerste Geografiese Aanduiding. Die Konsortium funksioneer as 'n nie-winsgewende maatskappy en versinnebeeld die samekoms van innovasie, tradisie en streeksidentiteit in Suid-Afrikaanse landbou.

Die toekennings het innoveerders in verskeie sektore van die samelewing erken 每 akademie, besigheid en openbare ampte. Hulle het mans en vroue vereer wat steeds grense verskuif in die nastrewing van vooruitgang en die belangrikheid van innovasie beklemtoon om ekonomiese groei te dryf en armoede te verminder.

※Innovasie gaan net soveel oor houding as oor tegniese kundigheid," het John Lawson, uitvoerende hoof van die CCCI, ges那. ※Dis 'n denkwyse wat op oplossings fokus. Hoe meer ons innoveer, hoe meer vorm ons aktief die toekoms wat ons wil sien."

Prof. Eugene Cloete, 'n raadslid van die Kamer en die uitvoerende hoof van CHEC, het ges那 hierdie toekennings vier wat moontlik word wanneer die akademie, die regering en die privaatsektor saamkom. ※Universiteite is die dryfvere van navorsing, kennis en vars denke. Die privaatsektor bring spoed, vaardigheid en moed om risiko's te neem, en die regering bied 'n platform vir beleid, belegging en ondersteuning om innovasie in impak te omskep. Hierdie jaar het ons 'n merkwaardige aantal ho?gehalte-innovasies in alle kategorie? ontvang, 'n belangrike aanduiding dat innovasie lewendig is en floreer in die Wes-Kaap."

Die geleentheid het die behoefte aan samewerking tussen die akademie, die private sektor en die regering beklemtoon 每 om innovasie te bevorder en 'n mededingende, inklusiewe ekonomie te skep.

Die Wes-Kaapse premier, Alan Winde, en Kaapstad se burgemeester, Gordon Hill-Lewis, het tydens die byeenkoms albei die belangrikheid van voortdurende innovasie, samewerking en erkenning in die bevordering van streeksontwikkeling en werkskepping beklemtoon. Hulle het die belangrikheid van die fasilitering van sterker verbindings en samewerking tussen universiteite, die akademie, besighede en die regering uitgelig om innovasie in die streek moontlik te maak en te ondersteun.?

Page Image:

Met Suid-Afrika se rekordvlak van werkloosheid onder die jeug en beperkte toegang tot professionele afrigting, kan KI-aangedrewe afrigting ? transformerende oplossing bied.

Professor Nicky Terblanche, hoof van Leierskapsafrigting by die Stellenbosch Bestuurskool, is besig met baanbrekersnavorsing oor hoe kunsmatige intelligensie jong mense en kleinsake-eienaars deur toeganklke, verpersoonlikte selfontwikkeling en persoonlike groei kan ondersteun.

※KI-afrigting het die potensiaal om ontwikkeling op skaal te demokratiseer,§ s那 prof Terblanche. ※Vir talle jong Suid-Afrikaners wat nie toegang tot ervare mentors of loopbaanafrigters het nie, kan KI die gestruktureerde ondersteuning bied wat hulle nodig het om vorentoe te beweeg.§

In teenstelling met tradisionele mentorskap, wat gewoonlik die oordrag van kennis van ? kenner na ? leerder behels, fokus afrigting, veral in die konteks van sielkundige en volwasse leer, op die bemagtiging van individue deur selfbesinning en oplossinggerigte denke.

※Die onderskeid tussen afrigting en mentorskap is van deurslaggewende belang,§ verduidelik Prof Terblanche. ※Afrigting s那 nie vir jou wat om te doen nie. Dit help jou om dit vir jouself uit te werk en dit lei tot gedragsverandering oor die langer termyn.§

Prof Terblanche het reeds uitgebreide navorsing saam met magister- en doktorale studente gedoen, met inbegrip van medewerking met akademici in Duitsland en die VSA. Hy en sy span het KI-afrigtingshulpmiddels, waaronder ＆Coach Vici＊, wat mentorskapelemente met wetenskapsgefundeerde afrigtingsbeginsels kombineer, ontwikkel.

In ? onlangse gerefereerde studie wat verskillende kletsbotte se afrigtingstyle vergelyk het, met inbegrip van doelgebaseerde, oplossingsgerigte en kognitiewe gedragbenaderings, was die kognitiewe gedragsmodel die doeltreffendste in die ontwikkeling van gebruikers se emosionele intelligensie.

※Dit was ? onverwagte en opwindende uitkoms,§ s那 prof Terblanche. ※Dit dui daarop dat KI meer kan doen as om mense met doelbereiking te help, of loopbaanbesluite te rig 每 dit kan gebruikers help om onbehulpsame denkpatrone te hervorm en noodsaaklike sagte vaardighede, soos veerkragtigheid en emosionele intelligensie, op te bou.§

In proefprogramme met jong entrepreneurs en eienaars van klein en medium ondernemings (KMO＊s) was die terugvoer oorweldigend positief. Deelnemers het tradisionele sakeopleiding, gevolg deur kletsbotgebaseerde afrigtingsteun, ontvang. ※Hulle het gemeld dat hulle meer gemotiveerd, meer selfversekerd en meer geondersteun gevoel het deur ? hulpmiddel wat 24/7 beskikbaar is,§ s那 prof Terblanche.

Daar is egter steeds uitdagings. Een probleem is dat baie KI-modelle op globale datastelle geskool word, wat dit minder responsief teenoor die Suid-Afrikaanse kulturele konteks maak. ※Ons het belegging nodig om hierdie hulpmiddels te lokaliseer,§ s那 Prof Terblanche. ※Die ＆aptyt＊ is daar, maar ons benodig openbare-private-vennootskappe en nasionale finansieringsteun om dit werklik skaalbaar en plaaslik relevant te maak.§

Hy moedig belanghebbendes, waaronder die Nasionale Vaardigheidsfonds en Sektoronderwys- en -opleidingsowerhede (SETA＊s), om KI-afrigting in nasionale ontwikkelingstrategie? te prioritiseer. ※Dit is nie ? toekomsvisie nie 每 dit gebeur al klaar. Afrigtingstoepassings word reeds, op grond van plaaslike navorsing, in Suid-Afrika ontwikkel. Wat ons nou nodig het, is skaal.§

In die aanloop tot Jeugdag vra prof Terblanche vir ? nasionale gesprek oor hoe menslike ontwikkeling deur KI aangevul kan word, en nie daardeur vervang nie. ※Ons praat nie oor die masjiene wat oorneem nie,§ s那 hy. ※Ons praat oor hulpmiddels wat die mense wat tans glad nie bereik word nie, kan bereik.§

Page Image:

?'n Skildery wat as geskenk vir die Universiteit Stellenbosch se uitgelese professor in opvoedkunde, prof Jonathan Jansen, bedoel was, het onlangs 'n merkwaardige reis van meer as 15 000 kilometer每 wat oor die Stille Oseaan, twee halfronde en drie vastelande gestrek het 每 voltooi voordat dit op Stellenbosch aangekom het.

Dit is nie net die vakmanskap wat hierdie olieverfskildery uitsonderlik maak nie, maar ook die storie daaragter: Dit is in opdrag van 'n akademikus in Australi? geskilder wat Jansen nog nooit ontmoet het nie. Die portret, geskilder deur Riaz Maninga, 'n plaaslike kunstenaar van die Salomonseilande, verteenwoordig 'n buitengewone gebaar van waardering wat van die verreikende impak van akademiese denke en openbare betrokkenheid spreek.

Die skildery se reis het in die Salomonseilande begin, vanwaar dit per see na Brisbane vervoer is. Van daar af is dit na Grand Rapids, Michigan in die Verenigde State gepos voordat dit per vliegtuig na Kaapstad gebring is en uiteindelik persoonlik op Stellenbosch afgelewer is.

Prof Dolf Britz, 'n navorsingsgenoot aan die Universiteit van die Vrystaat en US-alumnus, s那 hy het die eer gehad om die laaste been van die reis te voltooi. "Ek voel ge?erd om bemiddelaar te kon optree." Hy het verduidelik dat die skildery in opdrag van Keith Sanga, die president van die Haddon-instituut in Brisbane, gedoen is. Sanga, die kleinseun van 'n hoofman van die Salomonseilande en 'n ywerige leser van Jansen se werk, is deur Jansen se denkleierskap ge?nspireer.

"Sanga het na Jansen as 'een van my leierskaphelde ... veral vir sy vermo? om deur komplekse kwessies te dink', verwys," het Britz ges那. "Die opdragwerk," het Sanga bygevoeg, s那 Britz, "was die 'naaste manier om Jansen te bedank' vir sy bydrae."

Die verbinding is deur dr Adrian Neele, 'n kollega van Sanga by die Haddon-instituut en 'n voormalige professor in historiese teologie en direkteur by die Jonathan Edwards-sentrum aan die Universiteit van die Vrystaat, gemaak waar Jansen eens as visekanselier gedien het. Neele, nou president van die Puriteinse Gereformeerde Teologiese Kweekskool en Homiletiek en Historiese Teologie in Grand Rapids, het die skildery saam met hom na Suid-Afrika gedra en dit aan Britz, wat in Bettysbaai woon, oorhandig vir die finale aflewering.

"In my gedagtes vang hierdie skildery vas wie jy werklik is," het Britz ges那 toe hy die portret aan 'n emosionele Jansen onthul het. "Dit vang vas wat jy vir soveel mense beteken het."

Jansen het die gebaar as oorweldigend beskryf. "Ek voel so dankbaar dat iemand dink ek is hulle tyd waardig," het hy ges那. Hoewel hy deur sy akademiese loopbaan al baie eerbetuigings en toekennings ontvang het, het Jansen erken dat hierdie skildery en die bedoeling daaragter op 'n ander vlak is.

Hy het bygevoeg dat hy na Sanga gaan uitreik om sy waardering uit te spreek. Britz het geskerts dat Sanga een versoek gehad het: "Neem asseblief 'n foto daarvan saam met prof Jansen en stuur dit vir my sodat ek dit aan Riaz kan stuur."

Wat die skildery betref, het Jansen ges那 hy gaan dit huis toe neem om dit te laat raam voordat hy besluit oor waar die beste plek gaan wees om dit ten toon te stel.

- Vir meer oor die kunstenaar, Riaz Maninga, kyk hier. https://www.youtube.com/watch?v=gGtAUsC9jms

Foto: Stefan Els

Page Image:

?JEUGMAAND

Gedurende hierdie Jeugmaand vier ons studente wat positiewe verandering op die kampus, in hulle gemeenskappe en verder bevorder. Deur hulle leierskap, deernis en toewyding help hulle om ? beter toekoms vir Suid-Afrika te bou. Hierdie profiele laat die kollig val op die impak en energie van ? nuwe generasie studente aan die Universiteit Stellenbosch (US) wat verandering bewerkstellig.

In ? w那reld met ? klimaatskrisis wat vinnig vererger, is Ocean Postman vasberade om te wys dat groot verandering met klein treetjies naby aan die huis kan begin. As ? BA Geesteswetenskappe-student in haar derde jaar, met politieke wetenskap en filosofie as hoofvakke, het sy as ? leidende stem vir volhoubaarheid op die kampus na vore getree.

Postman is vir die volhoubaarheidsportefeulje op die Studenteraad (SR) verantwoordelik en het haar passie vir die planeet in tasbare aksie omskep. In April was sy aan die spits van ? Aardedag-inisiatief op die kampus wat omgewingsaktivisme na Stellenbosch se strate gebring het.

Van vrywilliger tot leier

Postman het met ? sterk sin vir sosiale geregtigheid en ? liefde vir skryf en musiek grootgeword. Maar dit was deur vrywilligerswerk dat sy haar roeping in omgewingsaktivisme gevind het. Sy meen klimaatsaktivisme is ? gedeelde verantwoordelikheid wat in plaaslike gemeenskappe begin. Haar verbintenis tot volhoubaarheid het aanvanklik danksy buurtskoonmaakaksies en boomplantingsveldtogte vlamgevat.

※My inspirasie om by volhoubaarheid betrokke te raak was om te sien hoe plaaslike inisiatiewe werklik ? verskil kan maak, soos die strandskoonmaakaksies n芍 die verwoestende vloede in KwaZulu-Natal," verduidelik Postman. ※Daarna het my passie toegeneem, met die wete dat samewerking die enigste manier is om by klimaataktivisme betrokke te raak. My aansporing was die wete dat ek deel is van ? groot beweging van mense wat wil toesien dat volhoubaarheid bereik word."

Hierdie grondvlak-ingesteldheid rig nou haar benadering tot leierskap. Sy sien haar rol in studentebestuur as ? platform om ander se stemme te versterk en kollektiewe aksie aan te voor.

Een van haar trotsste oomblikke vanjaar was die ko?rdinering van die kampuswye skoonmaakpoging op Aardedag, toe dosyne sakke vullis op en om die kampus versamel is. Die SR, die omgewingsvereniging EcoMaties en die Universiteit se omgewingsvolhoubaarheidspan het aan die inisiatief meegewerk. Dit was ? praktiese demonstrasie van haar oortuiging dat klimaataktivisme ? gedeelde verantwoordelikheid is wat plaaslik begin en deur deelname groei.

Inspireer verandering deur samewerking

Omgewingskwessies kan soms oorweldigend voel, erken Postman. ※Maar verandering rus nie op een mens se skouers nie. Dit gebeur in en tussen gemeenskappe, en as studente behoort ons aan ? gemeenskap wat kragtiger is as wat ons besef."

Dis die klein dingetjies wat die lonendste is, s那 sy: ※Studente wat tyd in hulle besige klasrooster inruim om met ons skoonmaakaksies te help; of om te sien hoe studente meer oor die inisiatiewe in hulle gemeenskap van Stellenbosch en verder leer, asook dat hulle waarlik opdaag. Dit was ? beloning 谷n ? uitdaging om studente wat aanvanklik nogal oorweldig kan voel, opgewonde te maak om ? boom te plant, spaarsamig te werk te gaan en verantwoordelike keuses te maak."

Postman het ook naam as skrywer gemaak deur woorde as ? bemagtigingsinstrument te gebruik. Synde ? voormalige studentejoernalis van Die Matie is sy passievol daaroor om jongmense met kennis toe te rus en hulle aan te moedig om nuuskierig te bly.

Die mag van ingeligte stemme

※Wat skryfwerk betref, is ek oortuig dat die jeug met kennis bemagtig moet word," merk Postman op. Daardie oortuiging is in 2024 bevestig toe sy die gesogte Opstelkompetisie oor Afrika-demokrasie gewen het. Di谷 kompetisie word gesamentlik deur die US se Sentrum vir Navorsing oor Demokrasie (Credo) en die Konrad-Adenauer-stigting (KAS) gere?l en jaarliks deur die US se Departement Politieke Wetenskap aangebied. ※Dit was werklik ? hoogtepunt van my akademiese loopbaan."

Postman s那 sy is dankbaar vir die ondersteuning van ? sterk netwerk van haar gesin en eweknie?. ※My gesin verstaan my passie vir sosiale aktivisme en het my altyd toegelaat om dit van jongs af uit te leef." Sy put ook inspirasie uit mede-studenteleiers, veral di谷 wat in kruissnydende ruimtes werk.

Wanneer dit voel of vooruitgang te stadig is, vind Postman perspektief in die natuur. ※Ek hou daarvan om buite te wees. Ek hou daarvan om deur die Jan Marais-park te stap, aan my gunsteling-staproetes tuis in KZN te dink, en te lees oor van die werk en navorsing wat aktiviste in Suid-Afrika en verder gedoen het. Dit gaan daaroor om myself daaraan te herinner dat ek net een mens is wat op hierdie diep betekenisvolle manier met ander dapper, inspirerende aktiviste verbind is."

Sy bied praktiese raad aan studente wat ? verskil wil maak: ※Vra net! Vra jou koshuisleiers, jou fakulteit of die studentegemeenskappe waarby jy betrokke wil wees. Ek het begin deur my tyd vrywillig aan te bied, en ek lees baie. Bly ingelig, nie net oor jou studies nie, want die geleenthede om ons gemeenskappe te dien is daar buite."

FOTO: Stefan Els
GRAFIKA: Geola Bergman

Page Image:

?

In die benarde toestand van w那reldwye omgewingsverandering kry die studie van ekotone al hoe meer vastrapplek in die wetenskaplike gemeenskap.

Ekotone is ruimtelik komplekse oorgangsones wat tussen verskillende plantgemeenskappe voorkom. Hier is plantspesies op hul ekofisiologiese perke as gevolg van veranderinge in geskikte omgewingstoestande soos klimaat en grond. As gevolg van hierdie verhoogde sensitiwiteit erken navorsers toenemend die rol wat ekotone in biodiversiteitsbewaring kan speel, en moontlik as aanwysers van globale omgewingsverandering kan dien.

Histories het die bestudering van ekotone wetenskaplike uitdagings gebied as gevolg van hul inherente dinamiese ruimtelike struktuur, data- en metodologiese beperkings. Veral vooruitgang in ruimtelike gereedskap en tegnieke, insluitend GIS en afstandswaarneming en ruimtelike statistiek, het navorsers die geleentheid gebied om ekotone oor landskappe w那reldwyd op te spoor en te kwantifiseer. Hierdie tegnieke verwaarloos egter tipies die kwantifisering van ander bepalende eienskappe, soos die ruimtelike struktuur van ekotone, wat veral hul aangrensende plantgemeenskappe vorm.

Aangesien ekotone selde line那r van struktuur is, het ons nuut vrygestelde studie onder leiding van Dr. Thina Ncube (Oor die Fraktale Dimensie van Ekotone Onder Afrikaanse Vaatplante) 每 'n samewerking tussen die Universiteit van Stellenbosch in Suid-Afrika, die Universiteit van Lincoln in Nieu-Seeland en die Skool vir Geografie aan die Universiteit van Leeds 每 twee sleuteltegnieke gekombineer, die eerste is die toepassing van 'n fraktale dimensie en tweedens, statistiese ontledings.

Daar is verskeie redes vir hierdie benadering. Ons wou uitvind of 'n fraktale dimensie ('n maatstaf van strukturele kompleksiteit in onre?lmatig gevormde kenmerke) nuttig kan wees om die vorm van ekotone te karakteriseer. Deur ons statistiese ontledings wou ons die verwantskappe tussen die resulterende fraktale dimensies van die ekotone en 'n reeks omgewingsfaktore ondersoek. Ons bevindinge het die algehele nut van hierdie benadering aan die lig gebring en dui op die gebruik daarvan in inisiatiewe wat daarop gemik is om verskuiwings in plantbiodiversiteit in Afrika en verder op te spoor.

n Verwante weergawe van hierdie artikel is beskikbaar op (Verkenning van fraktale patrone in Afrikaanse ekotone), waar ons die onderwerp vanuit 'n bre?r perspektief ondersoek.

Page Image:

?Die Universiteit se Kampusgesondheidsdiens (KGD) het 100 inentings vir ho?-risiko- en onversekerde (geen siekefonds) personeel en studente verseker.

Page Image:

?JEUGMAAND

Gedurende hierdie Jeugmaand vier ons studente wat positiewe verandering op die kampus, in hulle gemeenskappe en verder bevorder. Deur hulle leierskap, deernis en toewyding help hulle om ? beter toekoms vir Suid-Afrika te bou. Hierdie profiele laat die kollig val op die impak en energie van ? nuwe generasie studente aan die Universiteit Stellenbosch (US) wat verandering bewerkstellig.

Likhona Tokota, ? meestersgraadstudent in musiekuitvoering aan die US, maak opslae in die musiekw那reld as ? begaafde tubaspeler. Maar hy verpersoonlik ook die gees van terugploeg. Nadat hy voordeel getrek het uit die vrygewigheid van mense wat sy opleiding as jong musikant ondersteun het, gebruik Tokota nou sy talent om ander te dien. Hy onderrig koperblaasinstrumente aan leerders in gemeenskappe met min hulpbronne en help om selfvertroue, bande en kreatiwiteit deur musiek te bou.

Sy ouers is Philiswa en Luvuyo Tokota, wat sterk bande met Cofimvaba en Tsholomnqa in die Oos-Kaap het, en hy is in Gugulethu in Kaapstad gebore. Dit was sy ma se woorde wat hom van jongs af gevorm het: ※Onderwys is vryheid, en musiek is deel van ons identiteit."
Melanie Fryer, sy ma se destydse werkgewer, het gehelp om Tokota op agtjarige ouderdom by die Beau Soleil-musieksentrum in te skryf, waar hy begin het om die kornet te bemeester. Hy was skaam en teruggetrokke en het gesukkel met selfvertroue en toewyding. Maar toe ? tuba nodig was, het alles verander. ※Ek was ? mollige kind en het van die grootte van die tuba gehou," lag hy. ※En toe ek die klank hoor, het dit liggaamlik en emosioneel by my weerklank gevind."

Hy vind sy stem deur musiek

Dit was moeilik om die lywige instrument op openbare taxi's te vervoer, maar Tokota het volhard. Hy het uitgeblink onder die mentorskap van sy eerste tuba-onderwyser, Shaun Moir, het Beau Soleil se hoof-tubaspeler geword en het die Matriekprys vir die Mees Belowende Musiekstudent in sy graad 12-jaar verwerf.

Pamela Kierman, die koperblaasdosent in die Departement Musiek, het Tokota se talent raakgesien en hom aanbeveel vir ? beurs van die Wheatfield Trust onder die bestuur van Stemray Lesch, eggenoot van Felicia Lesch, ko?rdineerder van die Sertifikaatprogram van die Departement Musiek aan die US. Dit het Tokota in staat gestel om sy skoolopleiding in Kaapstad te voltooi en sy Sertifikaatprogram-studies in Stellenbosch voort te sit. Daar is hy onderrig deur wyle Sean Kierman, die legendariese Suid-Afrikaanse koperblaasdosent.
※Sean was meer as ? tubamentor," vertel Tokota. ※Hy het my dissipline en kritiese denke geleer, maar ook om musiek as ? lewenslange reis te sien." In Maart 2024 het Kierman gehelp met die skenking van ? tuba van een van sy voormalige studente, Tobie van Heerden, eens hoof-tubaspeler van die nou ontbinde Nasionale Simfonie-orkes. Dit het ? groot finansi?le struikelblok vir Tokota uit die weg geruim, want tubas is onbetaalbaar duur in Suid-Afrika.
In die Sertifikaatprogram is Tokota bekroon met die Albert Engel-prys, genoem na wyle Albert Engel, Stellenbosch se eerste heeltydse koperblaasdosent. Di谷 prys vereer studente wat Engel se gees van uitnemendheid en diens aan die gemeenskap vergestalt 每 eienskappe wat Tokota in sy studies 谷n in die opleiding van ander uitleef.
In 2023 het Tokota ook ? Rektorstoekenning vir Uitnemende Prestasie in die kategorie vir Akademiese Uitnemendheid in Lettere en Sosiale Wetenskappe ontvang.

'n Nuwe generasie

Vandag sit Tokota hierdie nalatenskap voort deur elke Saterdagoggend tuba, eufonium en tromboon by die Ronnie en Eileen Musiekprojek in Kuilsrivier te onderrig, asook by die Ho?rskool Durbanville en die South African College High School, waar hy die volgende generasie koperblaastalent koester.
Musiek het die unieke vermo? om mense byeen te bring, glo Tokota. ※Of dit nou is deur in ? koor te sing, instrumente in ensembles te bespeel of musiek sosiaal te deel, word bande deur hierdie gedeelde ervarings gesmee en ? gevoel van tuishoort bevorder."
As musikus streef hy daarna om hindernisse af te breek en gemeenskap te bou. ※Ek probeer my onderrig- en uitreikwerk gebruik om koperblaasinstrumente meer toeganklik te maak en mense van alle lewenslope aan te moedig om betrokke te raak. Hetsy deur werksessies, mentorskap of deur net in verskillende ruimtes teenwoordig te wees, wil ek help om die koperblaasgemeenskap meer inklusief te maak en saam te bind."
In 2024 is hy deur die Stellenbosch Internasionale Kamermusiekfees gekies om skaduwerk saam met prof Mark Hampson (van die Robert Schumann Hochschule in D邦sseldorf) te doen. Dit het in April 2025 gelei tot ? reis na Duitsland en Switserland vir lesse en ensemblewerk saam met Hampson, Hugues Spielmann en Anne Jelle Visser.
As ? ad hoc-tubaspeler het Tokota saam met die Kaapstadse en KwaZulu-Natalse Filharmoniese Orkes en die Vrystaatse Simfonie-orkes opgetree. As solis het hy saam met die US- en Johannesburgse Filharmoniese Orkeste gespeel en by die onlangse Classics for All-fees in Greyton ? staande ovasie vir sy uitvoering van ※Fnugg" saam met die WindWorx Simfoniese Blaasensemble ontvang.
Hy skryf die sukses van sy reis toe aan sy ma se vasberadenheid, sy onderwysers se toewyding en sy eie harde werk. Terwyl ander kuier, oefen Tokota ure lank. ※Jy hoef nie alles te h那 nie," s那 hy. ※Net een of twee mense wat in jou glo 每 en die wil om in jouself te glo."
Sy boodskap aan aspirant-musici is dat hulle agtergrond nie hulle toekoms moet bepaal nie. ※Die musiekw那reld het jou stem nodig," s那 hy.

FOTO: Stefan Els
GRAFIKA: Geola Bergman

Page Image:

Prof Robbie Pott van die Departement Chemiese Ingenieurswese in die Fakulteit Ingenieurswese aan die Universiteit Stellenbosch het Donderdag 5 Junie 2025 sy intreerede gelewer. Die titel van sy lesing was 'Van laboratorium tot lesingsaal: die ontwikkeling van bioprosesse en studente'.

Pott het met die Afdeling Korporatiewe Kommunikasie en Bemarking gesels oor hoe sy werk in bioprosesingenieurswese daarop gemik is om werklike oplossings vir werklike probleme te vind. Hy het ook oor sy passie vir mentorskap en koestering van die volgende generasie ingenieurs gesels.

Vertel ons meer oor jou navorsing en waarom jy in hierdie spesifieke veld begin belangstel het.

My navorsing l那 op die kruising van biotegnologie, molekul那re biologie en bioprosesingenieurswese, met 'n beduidende vertakking in ingenieursopleiding. Die transformerende potensiaal van biologiese stelsels, en hoe ons dit kan benut om nuwe materiale en produkte te produseer, het my nog altyd geinteresseer. En in my tyd as akademikus het ek ook passievol geraak oor hoe ons toekomstige ingenieurs oplei om komplekse, interdissiplin那re uitdagings te hanteer. Dit het daartoe gelei dat ek nie net die tegniese aspekte van bioprosesse ondersoek het nie, maar ook hoe ons die soort denke, probleemoplossing en veerkragtigheid ontwikkel wat ingenieurs nodig het.

Hoe sou jy die relevansie van jou werk beskryf?

Aan die bioverwerkingskant het my werk gereeld op toepassing gewys. My werk wissel dikwels tussen akademiese belangstelling en kommersialisering. Die idee van innovasie wat entrepreneurskap dryf, ondersteun baie van my navorsing. Werklike oplossings vir werklike probleme in 'n Suid-Afrikaanse konteks. Aan die onderwyskant glo ek dit is waar ek mettertyd die grootste impak kan h那. Ons het ingenieurs nodig wat nie net oor vakgebiede heen kan werk nie, maar ook kan aanpas, saamwerk en volhard wanneer hulle komplekse, ontwikkelende probleme in die gesig staar〞en ek hoop ek het 'n aandeel daarin gehad om hierdie ingenieurs op te lei, te ontwikkel en te motiveer.

Wat is van die praktiese oplossings wat bioprosesingenieurswese vir werklike uitdagings kan bied?

Bioprosesingenieurswese het as 'n vakgebied die samelewing toegang tot produkte so uiteenlopend soos wyn tot entstowwe gegee. Die benadering om organismes as katalisators en biomassa as 'n bron van bruikbare verbindings te gebruik, het 'n lang geskiedenis, en met die koms van nuwe molekul那re biologiese instrumente sal daar net al hoe meer geleenthede wees.

Wat my eie werk aanbetref, is ek bly om te s那 dat daar begin is om verskeie van die projekte waaraan ek gewerk het, in die bedryf toe te pas. Enkele voorbeelde sluit antifungale lipopeptied-biosurfaktante (seepmolekules) in, wat 'n natuurlike metode bied om die raklewe van geoesde vrugte te verleng. Hierdie biosurfaktante is veilig vir gebruik en inhibeer vormgroei doeltreffend〞wat 'n volhoubare alternatief vir sintetiese preserveermiddels in die Suid-Afrikaanse vrugtebedryf bied. In 'n ander toepassing van dieselfde klas materiale kan lipopeptiede as flotasiemiddels in die herwinning van swaar metale uit mynafvalwater optree. In 'n derde voorbeeld van biosurfaktante het ons 'n proses ontwikkel om 'n biosurfaktant te vervaardig wat in velsorg, veral in die behandeling van ekseem, gebruik kan word

In 'n effens ander rigting het ons 'n metode ontwikkel om die waardevolle polifenoliese verbindings (natuurlike plantchemikalie? wat aan verskeie gesondheidsvoordele gekoppel is) uit wynafval te onttrek. Ons het ook aan die ontwikkeling van 'n nuwe biostimulantproduk uit kelp gewerk〞die vervaardiging en onttrekking van bioaktiewe verbindings uit die oorvloedige en hernubare seewierhulpbron aan ons kus.

As jy 'n voorspelling moet waag, watter ontwikkelings sien jy op die gebied van navorsing oor bioprosesingenieurswese?

Ek sou s那 daar is baie innovasieroetes in hierdie ruimte〞van die mikro-organisme tot die ontwikkelde bioproses. Ons sal voortgaan om nuwe organismes met interessante en nuttige eienskappe te bioprospekteer. Daar is 'n menigte organismes in die w那reld waarvan ons nog net 'n klein fraksie ontdek of ondersoek het. Tweedens bied die koms van nuwe molekul那re biologiese instrumente ons die moontlikheid om in die sellul那re masjinerie in te reik, om dit te verander en te verbeter vir presisie-biovervaardiging. Met die koms van masjienleer sal die wysiging van sellul那re masjinerie deur slim KI-gebruik verbeter word.

Wat my egter meer interesseer, is die toepassing van hierdie ontdekkings〞om van interessante wetenskap nuttige wetenskap te maak. Vir hierdie doel sal opskaal, nuwe bioreaktorstelsels en prosesbenaderings nodig wees. Ek voorsien dat prosesse meer modul那r, gedesentraliseerd en digitaal geoptimaliseer gaan word sodat hulle nader aan materi?le bronne ontplooi en by plaaslike behoeftes aangepas kan word.

Jy is reeds baie jare in die uitdagende omgewing van ho?r onderwys betrokke. Wat hou jou gemotiveerd wanneer dinge moeilik raak?

Namate die probleme wat ons aanpak meer kompleks en onseker word, moet ons benaderings tot die voorbereiding van toekomstige (bioproses-) ingenieurs ook meer kompleks en onseker word. Dit sluit meer klem op veerkragtigheid, innovasie onder beperkings en ekonomiese-sosio-omgewings-tegniese integrasie in. My grootste motivering is hoe ek sien hoe my studente hierdie uitdagings die hoof bied.

Op nagraadse vlak sien ek myself as 'n navorsingsvennoot saam met my studente en ons ondersoek en ontwikkel saam. Wat 'n voorreg! Om die lewe van die verstand saam met my studente te beleef en deur hulle ervarings te leer.

Hoewel ons groeiende klasse 'n uitdaging is, herinner die entoesiasme en dryfkrag van my voorgraadse studente my aan waarom ek hierdie beroep gekies het. Hulle bring nuwe energie, vra skerp vrae (goed, soms nie altyd sulke goeie vrae nie! Maar daar is (amper) nie iets soos 'n dom vraag nie) en druk my voortdurend om na te dink oor hoe ek hulle oor komplekse idees onderrig en dit aan hulle oordra.

Kortom, ek bly gemotiveerd omdat ek glo die werk maak saak en omdat ek die impak sien wat ons kan h那〞nie net deur my eie navorsingswerk nie, maar ook in die lewens en impak wat ons studente het.

Jy is nie net 'n vooraanstaande navorser nie〞jy mentor en voed ook studente op. Wat vind jy die bevredigendste van daardie deel van jou werk?

Vir my is die bevredigendste deel van mentorskap en opvoeding van studente om hulle transformasie van onsekere beginners na selfversekerde, bekwame professionele persone wat hulleself as bydraers tot hulle vakgebied begin sien, gade te slaan. Dit gaan nie net oor die leiding van navorsing of die verbetering van tegniese vaardighede nie; dit gaan daaroor om studente te help om hulle eie veerkragtigheid, stem en belangstelling te ontdek. My eie sukses word deur die sukses van my studente gedryf〞ek is verbind tot hulle sukses, ek is verbind tot die skep van 'n navorsingsgroep waarin hulle kan groei en leer, en ek is verbind tot hulle toekomstige sukses. En daardie verbondenheid het al baie vrugte afgewerp.

Watter aspekte van jou werk geniet jy oor die algemeen die meeste?

My gunstelingoomblik is wanneer ek met 'n probleem gekonfronteer word〞soos 'n bedryfsvennoot wat ons met die een of ander probleem nader〞en om dan te sit en 'n dinkskrum oor moontlike oplossings te hou. Om nuwe kennis in reaksie op 'n uitdaging te skep. Behoorlike toetsing en bewyslewering van die oplossing volg, anders is dit terug na die dinkskrum. Die siklus is verkwikkend (en soms frustrerend).

Vertel ons iets opwindends oor jouself wat mense nie sou verwag nie.

Ek is een van die eienaars van Unlock Escape Rooms, 'n maatskappy wat hier in die Eikestad-inkopiesentrum gebaseer is. Ons het drie opwindende en boeiende ontsnapkamers ontwerp (en het nog een op pad). Vir diegene wat nie weet wat 'n ontsnapkamer is nie: Indien jy al ooit 'n bordspeletjie gespeel het en jou voorgestel het om regtig daarin in te wees, is dit die essensie van 'n ontsnapkamer. Deelnemers betree 'n tema, boeiende omgewing en kry net een uur om die storielyn te voltooi. Dit voel asof jy in 'n lewendige aksie-avontuur instap〞 elke detail is ontwerp om jou in die storie in te trek.

Hoe bring jy jou vrye tyd deur?

Ek het die afgelope tyd heelwat van my vrye tyd aan dansoefensessies bestee〞ek gaan in September na die W那reld 10-danskampioenskapsbyeenkoms om Suid-Afrika te verteenwoordig. Maar oor die algemeen hou ek daarvan om saam met my lewensmaat en ons hondjie te gaan stap of om kos te maak.

• Foto deur Ignus Dreyer.?

Page Image:

Prof James Warwick, uitvoerende hoof van die Departement Mediese Beelding en Kliniese Onkologie in die Fakulteit Geneeskunde en Gesondheidswetenskappe (FGGW) aan die Universiteit Stellenbosch, het Dinsdag 10 Junie 2025 sy intreerede gelewer. Die titel van sy lesing was 'Van die veelteller tot teranostiek: 'n verhaal van kerngeneeskunde'.

Warwick, wat ook aan die hoof van die Afdeling Kerngeneeskunde by die FGGW staan, het met die Afdeling Korporatiewe Kommunikasie en Bemarking gesels oor hoe sy navorsing in kerngeneeskunde help om die behandeling van kanker en ander siektes te verbeter.

Vertel ons meer oor jou navorsing en waarom jy in hierdie spesifieke vakgebied begin belangstel het.

Ek het eers fisika en toegepaste wiskunde gestudeer voordat ek oorgeslaan het na geneeskunde. Kerngeneeskunde (die gebruik van onverse?lde stralingsbronne om siektes op te spoor en te behandel) was 'n manier om die twee belangstellings te kombineer. My navorsing het tot dusver op funksionele breinbeelding ('n tipe breinskandering wat wys hoe die brein intyds werk), toepassings van positronemissietomografie-rekenaartomografie (PET/CT〞'n gedetailleerde mediese skandering wat twee soorte beelding kombineer om dokters 'n duideliker beeld te gee van wat in die liggaam gebeur) en die meting van nierfunksie gefokus.

Hoe sou jy die relevansie van jou werk beskryf?

Kerngeneeskunde is 'n geneeskundige spesialiteitsgebied wat dikwels binne 谷n buite die mediese gemeenskap verkeerd verstaan word. Ons bied ondersoeke en terapie? wat 'n integrale deel van die bestuur van 'n diverse groep pasi?nte is, veral maar nie beperk nie tot kankerpasi?nte.

Wat is van die belangrikste bydraes van kerngeneeskunde tot moderne gesondheidsorg?

Moderne kerngeneeskunde verteenwoordig 'n samekoms van baanbrekerswerk deur die hele 20ste eeu, toe radioaktiewe verbindings vir die eerste keer in die geneeskundige wetenskap toegepas is. Die vakgebied het uit hierdie vroe? ontwikkelings deur interaksie met en leen uit verwante vakgebiede tot 'n dinamiese gebied in moderne gesondheidsorg gegroei.

Beeldingstegnologie het van die aanvanklike gebruik van die betreklik basiese veelteller ('n eenvoudige, ouer masjien wat gebruik word om straling van verskeie bronne of monsters gelyktydig op te spoor en te meet) tot die hedendaagse hibridiese stelsels gevorder wat uitsonderlike anatomiese en funksionele detail bied. Danksy vooruitgang in biochemie en radiofarmasie ('n spesialisgebied in apteekwese wat op die voorbereiding, gehalteversekering en veilige reseptering van radioaktiewe medisyne fokus wat gebruik word om siektes, veral kanker, te diagnoseer of te behandel) kan sellul那re prosesse nou gevisualiseer en presisieterapie? met minder newe-effekte toegedien word.

Onlangse bydraes sluit in uiters sensitiewe beelding vir die opsporing van aktiewe kanker en die behandeling van sommige kankers met behulp van geteikende radioterapie〞'n kankerbehandeling wat ho?-energie strale (soos X-strale) gebruik om kankerselle dood te maak en gewasse te laat krimp.

Kan jy 'n paar groot tegnologiese deurbrake in kerngeneeskunde uitlig?

Die voortdurende verbetering van PET/CT-skandeerders, insluitend digitale PET- en heelliggaamskandering; en die ontwikkeling van nuwe molekules om siektes te teiken soos PSMA- (prostaatspesifieke membraanantigeen) spoorsnyers wat gebruik word om prostaatkanker (teranostiek) te diagnoseer en te behandel.

As jy 'n voorspelling moet maak, watter ontwikkelings sien jy op die gebied van navorsing in kerngeneeskunde?

Die ontwikkeling van nuwe verbindings wat die beelding en behandeling van ander kankers en siektes moontlik sal maak.

Jy is al baie jare in die uitdagende omgewing van ho?r onderwys. Wat hou jou gemotiveerd wanneer dinge moeilik raak?

Om jongmense wat die vakgebied betree, te ontmoet en saam met hulle te werk, asook om hulle nuwe idees te deel.

Watter aspekte van jou werk is vir jou die lekkerste?

Dit is 'n baie dinamiese vakgebied. Selfs in die tyd wat ek in kerngeneeskunde gewerk het, bly die aard van ons werk ontwikkel met nuwe studies en terapie? wat beskikbaar word.

Vertel ons iets opwindends oor jouself wat mense nie sou verwag nie.

Wanneer die tyd dit toelaat, probeer ek 'n baie klein bydrae lewer tot die restourasie van 'n stoomlokomotief wat uit 1922 dateer.

Wat doen jy in jou vrye tyd?

Wanneer ek kan, probeer ek om op Tafelberg te stap.

• Foto deur Ignus Dreyer?
  

Page Image:

?Die Universiteit Stellenbosch (US) 每 as mededrywers van die Suid-Afrikaanse Goalkeepers-gemeenskap vir die Gates-stigting 每 is deel van 'n dinamiese, kruissektorale gemeenskap van innoveerders, kampvegters en beleidsmakers wat vordering met die 17 Doelwitte vir Volhoubare Ontwikkeling (DVO'e) dryf. Die Goalkeepers, wat deur die US se Beleidsinnovasielaboratorium en US Internasionaal ondersteun word, is daartoe verbind om teen 2030 'n beter toekoms vir almal te bereik, soos ooreengekom deur alle lidlande van die Verenigde Nasies.

Die US se Beleidsinnovasielaboratorium by die Skool vir Datawetenskap en Rekenaardenke ko?rdineer sedert 2024 die sekretariaat van die Suid-Afrikaanse Goalkeepers-gemeenskap vir die Gates-stigting (voorheen die Bill en Melinda Gates-stigting). Hulle werk word deur medewerking met die SDG/2063 Impact Hub in US Internasionaal (USI) toegepas.

Lede van die Suid-Afrikaanse Goalkeepers-netwerk het onlangs die geleentheid gehad om by 'n vergadering in Kaapstad met Mark Suzman, uitvoerende hoof van die Gates-stigting, en Paulin Basinga, Afrika-direkteur, in gesprek te tree. Die SA netwerk, die eerste program van sy soort op landsvlak, sluit 20 aktiewe lede in wat hulle vir verskeie DVO'e beywer wat die basiese menslike behoeftes aanspreek, met 'n fokus veral op toegang tot gesondheidsorg (DVO 3), gehalte-onderwys (DVO 4), geslagsgelykheid (DVO 5) en voedselonsekerheid (DVO 2).

Hulle bespreking het die beduidende vordering beklemtoon wat die Goalkeeprs gemaak het om die DVO'e op plaaslike vlak te bevorder, en ook die impak van hulle werk op sleutelgebiede soos gesondheid, onderwys, armoedeverligting en innovasie versterk.

Wat van besondere belang vir lande soos Suid-Afrika is, is die Stigting se hernude fokus op drie globale aspirasies. Dit sluit in die voorkoming van vermybare sterftes onder moeders en kinders, die uitskakeling van aansteeklike siektes soos MIV en TB, en om miljoene te help om armoede te ontsnap deur meer inklusiewe ekonomie? te bou.

Die Beleidsinnovasielaboratorium staan gereed om deel te wees van hierdie hoofstuk. Hetsy deur KI-geaktiveerde oorsigbestuursinstrumente, navorsingsamewerking of platforms soos die Goalkeepers-netwerk, vind die Beleidsinnovasielaboratorium aktief nuwe maniere om na die doelwitte te werk wat Gates herbeklemtoon het: gesondheid, onderwys, inklusiewe ekonomie? en 'n beter toekoms vir almal. "Hierdie prioriteite weerspie?l die Beleidsinnovasielaboratorium se eie fokus op plaaslikgedrewe, stelselgebaseerde oplossings. Deur met hierdie globale ambisies te belyn, help die Lab om te verseker dat innovasie diegene bereik wat dit die nodigste het," s那 prof Willem Fourie, bekle?r van die leerstoel vir beleidsinnovasie en hoof van die US se Beleidsinnovasielaboratorium .

Die sekretariaat het verlede week (3 Junie) by 16 Goalkeepers en lede van die SA en VSA Gates-stigting se kantore aangesluit vir 'n persoonlike netwerksessie. Fourie het besin oor hoe die US se intervensies hulle gehelp het om hulle werk te vorm. Een van die hoofdoelwitte vir 2025 is dat die Goalkeepers saamwerk en 'n medewerkingsprojek skep om die DVO'es deur hulle werk en voorspraak te bevorder. Die hoof van die Gates-stigting Suid-Afrika, Matshidiso Masire, het deelnemers aan hulle verantwoordelikheid herinner om "ander op te hef namate ons in ons vakgebiede opgang maak

Die Goalkeepers sal Stellenbosch later vanjaar vir 'n tweedaagse intensiewen program besoek om in groepe aan hulle projekte te werk en ook meer oor die maatskaplike innovasieprojekte te wete te kom wat op en om die dorp aangebied word. "Dit sal hulle praktiese tyd saam met hulle LaunchLab-kollegas gee om werksessies oor hulle projek en die sakemodel en aanbiedingsvoorstelle daarvoor te hou," het Fourie ten slotte ges那.

Page Image:

?

Page Image:

In 2019 het die Universiteit Stellenbosch (US) se Sentrale Analitiese Fasiliteite 每 wat gevorderde wetenskaplike toetsing, analitiese instrumentasie en navorsingskundigheid bied 每 ? toegewyde navorsingseenheid vir Positronemissietomografie en Berekende Tomografie (PET-CT) in opdrag gegee. Van die begin af was dit duidelik dat hierdie nuwe fasiliteit nou saam met die aangrensende Tygerberg-hospitaal se PET-CT-eenheid, bekend as die Wes-Kaapse Akademiese PET-CT-sentrum (WCAPC), moes werk.

? PET-CT-skandeerder is ? gesofistikeerde beeldinstrument wat radioaktiewe spoorders gebruik om gedetailleerde anatomiese en funksionele insigte in siektes te verskaf. Dit stel klinici en navorsers in staat om biologiese prosesse soos inflammasie, weefseloksigenering en kankerprogressie te visualiseer.

※Destyds was daar ? sterk aanvraag van die US se kliniese navorsers om PET-CT te gebruik vir die bestudering van verskeie vorme van tuberkulose en behandelingsreaksies," het professor Alex Doruyter, direkteur van die navorsingseenheid, wat nou bekend staan as die NuMeRI-nodus vir infeksiebeelding (NII), ges那. ※Ons het die potensiaal gesien vir ? toegewyde navorsingseenheid om aan hierdie behoefte te voldoen."

Die tydsberekening het perfek ooreengestem met ? versoek deur die Departement van Wetenskap en Innovasie (DSI) vir voorstelle om nasionale navorsingsinfrastruktuurprojekte onder die Suid-Afrikaanse Navorsingsinfrastruktuurpadkaart (SARIR) te befonds. Een van die goedgekeurde inisiatiewe was die Kerngeneeskunde-navorsingsinfrastruktuur (NuMeRI)-projek, en die US se suksesvolle bod het gelei tot die vestiging van die NII as ? nodus van hierdie nasionale platform.

※Die grootste voordeel van PET-CT is dat dit nie-indringend is," het Doruyter verduidelik. ※Dit stel navorsers in staat om siektes in lewende pasi?nte te bestudeer sonder die behoefte aan biopsie of chirurgie. Dit het groot kliniese waarde 每 van die diagnose en gradering van siekte-ernstigheid tot die formulering van behandelingsplanne en die monitering van reaksies 每 en bied ook beduidende navorsingsgeleenthede."

Ten spyte van ruim befondsing van die DSI, bly die vestiging van ? PET-CT-fasiliteit ? duur onderneming, wat gespesialiseerde personeel met skaars vaardighede vereis. Die US Fakulteit Geneeskunde en Gesondheidswetenskappe (FGGW) het medebefondsing verskaf en ? model ontwikkel waarin die NII parallel met die WCAPC kon funksioneer. ※Hierdie re?ling het kostebesparings vir beide fasiliteite moontlik gemaak," het Doruyter ges那.

Vandag werk die NII en WCAPC onafhanklik, maar ook nou saam. ※Ons bied wedersydse ondersteuning waar moontlik," het Doruyter ges那. ※Ons radiograwe, radioaptekers en kerngeneeshere dra wederkerig by tot mekaar se bedrywighede wanneer kapasiteit dit toelaat. Dit voeg veerkragtigheid by beide eenhede."

Die fasiliteite deel ook sleuteltoerusting, wat onbetaalbaar duur sou wees om te dupliseer. Boonop maak hul fisiese nabyheid beter bestuur van radioaktiewe verbruikers goedere moontlik, wat mettertyd verval. ※Radioaktiewe dosisse het ? kort halfleeftyd, dus kan afval aansienlik wees," het Doruyter opgemerk. ※Om twee fasiliteite langs mekaar te h那, stel ons in staat om hierdie afval te verminder en doeltreffendheid te verbeter."

Van die begin af is ? Gesamentlike Koppelvlakbestuurskomitee 每 bestaande uit verteenwoordigers van beide die universiteit en die hospitaal 每 gestig om toesig te hou oor en die samewerking te bestuur. Volgens Doruyter het die vennootskap sterk steun van die Wes-Kaapse Departement van Gesondheid ontvang. ※Hulle het die waarde daarvan gesien om ons naby te h那. Byvoorbeeld, toe die Tygerberg-skandeerder buite werking was, het ons ingegryp om verskeie pasi?nte in die openbare sektor te skandeer. Dit het beduidende finansi?le verliese in vermorste radiofarmaseutika vermy en verseker dat pasi?nte nie kritieke terapie? misloop nie."

Die voordele was wedersyds. ※'n Paar jaar gelede, toe Tygerberg-hospitaal 'n geruime tyd sonder 'n radioapteker was, het ons universiteitsradioapteker radiogemerkte dosisse vir die provinsie verskaf. Dit het kontinu?teit van sorg verseker vir openbare pasi?nte wat andersins nie hul skanderings sou ontvang het nie," het hy ges那.

Benewens sy kliniese en navorsingsfunksies, speel die NII 'n belangrike rol in die opleiding van die volgende generasie spesialiste. Die eenheid bied praktiese opleidingsgeleenthede vir nagraadse studente in radiofarmasie, sowel as kerngeneeskunde. ※As gevolg van die gesofistikeerde toerusting en die samewerkende omgewing, word studente blootgestel aan werklike uitdagings en skanderings wat met gevorderde beeldingstegnieke verkry word wat hulle voorberei vir leierskapsrolle in beide akademiese en kliniese omgewings," het Doruyter opgemerk.

Doruyter het beklemtoon dat die samewerking die langdurige, vertroude verhouding tussen die US en sy provinsiale vennote weerspie?l. ※Hierdie vennootskap is oor baie jare gebou, en ons is daartoe verbind om dit te bewaar en uit te brei 每 insluitend die verbreding van toegang tot meer radiofarmaseutika in die toekoms."

Page Image:

?JEUGMAAND

Gedurende hierdie Jeugmaand vier ons studente wat positiewe verandering op die kampus, in hul gemeenskappe en verder bevorder. Hulle help deur hulle leierskap, deernis en toewyding om ? beter toekoms vir Suid-Afrika te bou. Hierdie profiele laat die kollig op die impak en energie van ? nuwe generasie studente aan die Universiteit Stellenbosch (US) val wat verandering bewerkstellig.

Vir Hakeemah Malaykah Matinka is sigbaarheid ? vorm van weerstand. As ? queer, bruin Moslemvrou het sy nooit netjies in die kategorie? ingepas wat dikwels in institusionele ruimtes gehandhaaf word nie. Maar eerder as om haarself ※kleiner te maak" om aan verwagtinge te voldoen, het Matinka ? weg van leierskap gebaan wat op deernis, moed en voorspraak gegrond is.

As ? honneursstudent in onderwysontwikkeling en demokrasie het Matinka op die voorgrond getree as die stigtersprimaria van Walter Parry House, die US se nuutste senior koshuis. Daar bou sy wat sy beskryf as ※? tuiste wat in geregtigheid, tuishoort en transformasie veranker is".

Om ruimte op te eis en verandering teweeg te bring

Sy is die oudste van tien kinders uit ? arm gemeenskap, en Matinka s那 daar was nog altyd ho? verwagtinge vir haar gestel om te slaag en as ? eerstegenerasie-student ? beter toekoms vir haar gesin te bied. ※Ek het met die verwagtinge geworstel om die weg vir my broers en susters en my enkelma te baan."

Haar passie vir aktivisme spruit uit persoonlike ervaring, verduidelik sy. ※Om as ? queer, bruin Moslemvrou groot te word, het beteken ek moes my weg deur verskeie stelsels vind wat my dikwels onsigbaar laat voel het. Maar ek het van jongs af geweet dat my stem invloed het, al het dit ander ongemaklik laat voel.

※My skoolreis, soos di谷 van baie ander wat soos ek lyk, is deur gapings in die stelsel gekenmerk. Maar ek het nie toegelaat dat daardie gapings my insluk nie. Ek het dit as motivering gebruik om ruimte te skep 每 eers vir myself, en toe vir ander."

Matinka se akademiese fokus as onderwysstudent is nou aan haar aktivisme gekoppel, met ? sterk klem op sistemiese transformasie eerder as simboliese gebare. ※Ek glo in die bevrydingskrag van onderwys," s那 sy. ※Die meisietjie in my, die een wat haarself nie altyd in boeke of onderwysers of leierskap gesien het nie, verdien om te weet dat sy toe al die tyd behoort het."

Later vanjaar gaan Matinka aan ? prestigeryke internasionale geleentheid deelneem. Sy is een van slegs vyf studente-afgevaardigdes uit duisende aansoekers wat gekies is om Suid-Afrika in Augustus by die G20-jeugberaad in Johannesburg te verteenwoordig. Die Y20 is die G20 se amptelike deelnamegroep onder leiding van die jeug.

As verteenwoordiger van die tema oor Inklusiewe Maatskaplike Ontwikkeling en die Bekamping van Ongelykheid, sal sy tot gesprekke oor globale beleide bydra, met die fokus op kwessies soos menstruasie-armoede en ontwikkeling onder leiding van die jeug. ※Dis ? ruimte waar ek kwessies wat gemarginaliseerde gemeenskappe veral in die Globale Suide raak, kan opper en kan verseker dat ons stemme in internasionale besluitneming ingesluit word," s那 sy oor haar rol by die beraad.

Leiers wat luister

Matinka het voorheen die QueerUS-vereniging op die kampus laat herleef. Sy was die voorsitter voordat sy ? strategiese adviserende rol ingeneem het. Onder haar leiding het die vereniging ? uiters belangrike ondersteuningstruktuur vir queer-studente geword.

By Walter Parry House lei sy ? Huiskomitee met ? visie vir inklusiewe, bevestigende koshuiskultuur waar studente met 'n gemarginaliseerde identiteit verwelkom en nie net verduur word nie. Sy s那 sy het besluit om leiersrolle te beklee toe sy besef het hoeveel studente mismoedig is en voel dat hulle nie gehoor word nie.

Die lonendste aspek om van voor af te lei is wanneer mense voel dat hulle raakgesien word, s那 Matinka. ※Wanneer ? student vir my s那 dat ? ruimte wat ek help skep het, uiteindelik soos ? 'tuiste' voel, of wanneer iemand wat nooit gedink het hulle sou in die openbaar praat nie, selfversekerd oor die mikrofoon praat, besef ek dit was die moeite werd."

Maar die reis eis soms 'n tol?. ※Institusionele weerstand en uitbranding bly voortdurende uitdagings en verandering is stadig," erken sy. ※Om teen die stelsel op te staan kan uitputtend wees."

Geanker deur gemeenskap

In tye van onsekerheid is Matinka se ma haar steunpilaar. ※My ma se veerkragtigheid en sterkte hou my aan die gang. Ek was ook gelukkig om maats te h那 wat my uitdaag om te groei en vir my ruimte gun wanneer ek rus nodig het. Hulle solidariteit herinner my daaraan dat ek nie hierdie werk alleen hoef te dra nie," s那 sy met ? dankbare glimlag.

Wanneer vooruitgang ver voel, anker sy haarself in die herinnering aan diegene wat voor haar gekom het, asook die wete dat sy ook ? rolmodel is. ※Om te weet dat iemand daar buite kyk 每 iemand wat jonger, is, iemand wat bang is, iemand wat na hoop smag 每 motiveer my. Ek herinner myself daaraan dat selfs klein aksies uitkring."

Haar raad aan ander studente wat ook ? verskil wil maak, is eenvoudig: ※Begin waar jy is, met d赤t wat jy het. Jy het nie ? titel of ? platform nodig om verandering teweeg te bring nie. Luister aandagtig, laat jou stem opklink wanneer jy kan, en onthou dat konsekwentheid belangriker as perfeksie is. Laat jou impak met jou waardes strook, en moenie bang wees om hulp te vra nie."

Of dit nou in koshuise, beleidsforums of stil gesprekke met studente is wat voel hulle moet raakgesien word, lewer Matinka ? bydrae om te herdefinieer hoe verandering op ? Suid-Afrikaanse kampus kan lyk 每 nie as ? ideaal vir die verre toekoms nie, maar as ? geleefde praktyk.

FOTO: Stefan Els
GRAFIKA: Geola Bergman
 

Page Image:

?

Gemeenskapslede, alumni, akademici en studente het verlede week byeengekom om die lewe en nalatenskap van Walter Parry te gedenk by die tweede Walter Parry Gedenklesing, wat deur die Fakulteit Teologie, in samewerking met die Sentrum vir die Bevordering van Sosiale Impak en Transformasie en L邦ckhoff-alumni aangebied word. Die geleentheid, wat op Parry se verjaarsdag (22 Mei) gehou word, is nie slegs ? herdenking van ? merkwaardige lewe wat aan onderwys, wetenskap en maatskaplike verandering toegewy was nie, maar ook ? viering daarvan.

Walter Parry word in 1913 in Distrik Ses, Kaapstad, gebore. Parry verwerf in 1934 ? MSc in fisika (cum laude) aan die Universiteit van Kaapstad. Ten spyte van die destydse sistemiese perke (apartheid), werk hy in die geheim met professor Piet Zeeman van die Universiteit Stellenbosch saam aan kernnavorsingsprojekte wat later die grondslag sou l那 vir die stigting van iThemba LABS.

As ? voormalige inwoner van die Vlakte-gemeenskap in Stellenbosch, raak Walter Parry ? geliefde onderwyser by die historiese Ou L邦ckhoff Skool. Hy is egter meer as ? opvoeder 每 hy is ? baken van inspirasie vir die gemeenskappe van Stellenbosch.

Die tweede jaarlikse lesing, met die tema ※Akademiese Dissiplines in Dialoog: Die Aanwending van Wetenskap en Teologie in belang van Maatskaplike Geregtigheid en Maatskaplike Impak", het moeilike, dog transformerende, gesprekke ontlok. Die paneel, gefasiliteer deur professor Burtram Fielding, Dekaan van die Fakulteit Natuurwetenskappe, het die kruising van geloof en wetenskaplike denke, en hoe albei in diens van ? gedeelde visie van gelykheid en bemagtiging kan staan, verken.

※Parry se lewe herinner ons daaraan dat nederigheid die rigsnoer vir beide die wetenskap en teologie moet wees," het prof Fielding ges那. ※Dit gaan nie net oor hom gedenk nie; dit gaan oor die voortsetting van sy werk deur dapper gesprekke."

Professor Shaun Wyngaardt, nog ? L邦ckhoff-alumnus wat vandag ? kernfisikus en die hoof van die US se Departement Fisika is, het die oorvleueling van teologie en die wetenskap verduidelik deur te verklaar: ※Die wetenskap s那 vir ons hoe goed gebeur en teologie s那 vir ons waarom. As ons albei omarm, vind ons betekenis."

Die paneel het ook oor die persoonlike en maatskaplike impak van Parry se lewe besin. ※Hy was nie slegs ? briljante wiskundige nie, hy was ? ouer, ? mentor en ? gemeenskapsbouer. Hy het die saadjies gesaai wat Cloetesville en Khayamandi nou aan die Universiteit verbind."

Sprekers en aanwesiges het die pynlike nalatenskap van apartheid erken, en genoem dat toegang tot onderwys vir talle gemeenskappe swaar verwerf is. ※Ek is ? bruin vrou en ? wetenskaplike," het dosent in fisiologiese wetenskappe, dr Shireen Mentor, ges那. ※In Parry se tyd sou dit onmoontlik gewees het. Sy verhaal is deel van die rede waarom ek vandag hier is."

Die gehoor het belangrike vrae geopper oor hoe die Universiteit kwessies aanpak soos die ho? uitsakvlakke en hoe om ? meer holistiese en inklusiewe opvoedkundige omgewing aan te kweek. Daar was ? gedeelde oproep tot optrede: om die ※volgende Walter Parry" in die plaaslike skole en gemeenskappe op te spoor en te ondersteun.

Die Departement Fisiologiese Wetenskappe het ? suksesverhaal oor hulle uitreikwerk by L邦ckhoff Skool, wat in 2018 met basiese rekenaarvaardighede begin het, gedeel. Vandag is twee van die skool se alumni besig met hulle magistergrade 每 ? bewys van hoe lewens deur volgehoue toegang en mentorskap verander kan word.

Professor Aslam Fataar van die Fakulteit Opvoedkunde merk op: ※Parry was ? wetenskaplike, maar sy dood was weens die hoogmoed van die wetenskap 每 die oortuiging dat slegs dit wat bewys kan word, werklik is. Apartheid was gebou op die sogenaamde wetenskap van verskil. Maar dit is deur die verskille tussen mense dat ons ons gedeelde menslikheid vind."

Die geleentheid is afgesluit met ? gedeelde gevoel van doelgerigtheid: as teolo? en wetenskaplikes eindig die verantwoordelikheid vir verandering aanbring nie in teorie of besprekings nie, maar begin dit met optrede.

Page Image:

?Afrikaans volg binnekort.

Page Image: